-
1 Todesart
Todesart, genus mortis (Gattung des Todes). – ratio od. via mortis (Art u. Weise des Todes). – auch bl. mors u. im Plur. mortes (der Tod als einzelne Erscheinung). – eine langsame T., lentum genus mortis: eine sehr schnelle T., celerrima via mortis: die bequemste T., finis vitae commodissimus: jmdm. die freie Wahl der T. überlassen, alci liberum mortis arbitrium indulgere.
-
2 celebro
cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. - - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent. - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets. - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens. - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...). - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe. - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination. - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent. - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux. - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir. - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch. - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants. - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer. - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives. - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat. - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile. - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce. - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles. - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux. - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul. - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée. - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius. - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.* * *cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. - - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent. - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets. - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens. - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...). - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe. - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination. - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent. - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux. - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir. - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch. - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants. - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer. - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives. - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat. - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile. - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce. - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles. - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux. - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul. - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée. - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius. - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.* * *Celebro, celebras, pen. cor. celebrare. Varro. Hanter, Frequenter.\Coetus celebrare hominum. Cic. Faire assemblee de gens.\Celebrare locum conuentu. Cic. Faire grande assemblee de gens en un lieu.\Domum alicuius celebrare. Cic. Hanter.\Fretum celebrant Naiades aequoreae. Ouid. Habitent en la mer.\Locum aliquem ludis celebrare. Virg. Faire jeux celebres en quelque lieu.\Missile celebratum. Sil. Un dard qui est fort en usage.\Syluas celebrare. Ouid. Hanter, Frequenter, Converser és forests.\Celebrantur viae multitudine legatorum. Cic. Les chemins sont pleins d'ambassadeurs.\Celebrare conuiuium. Cic. Faire grand banquet, Faire solennellement et magnifiquement.\Celebrare dies, ferias, ludos, etc. Cic. Solennizer pour assemblee de gens.\Diem mero celebrare. Ouid. Solennizer le jour par bien boire.\Exequias et funera celebrare. Liu. Accompaigner un convoy de trespassé, Faire funerailles solennelles et magnifiques.\Ludos celebrare. Ouid. Faire jeux celebres et solennels.\Memoriam nominis alicuius celebrare epulis. Ci. Ramentevoir et peupler la memoire d'aucun, Faire banquets solennels en memoire et souvenance de quelcun.\Natalem alicuius celebrare. Plin. iunior. Faire feste et assemblee le jour de la naissance d'aucun.\Ludis natalem celebrare. Ouid. Faire jeux et esbas le jour de la nativité, en signe de joye.\Nuptias celebrare. Liu. Faire feste de nopces solennelles.\Maledictis et vocibus celebrare. Cic. Divulguer, Publier par tout.\Celebrare. Plin. Louer grandement quelque chose, et en faire estime, Recommander, Priser et estimer, Celebrer.\Egressum alicuius frequentia ornare et celebrare. Cic. Faire honneur à aucun à son partement par grande assemblee et convoy de gens d'honneur.\Carminibus aliquem celebrare. Ouid. Louer.\Fama per orbem celebratus. Ouid. Renommé et prisé.\Frequentia et plausus me vsque ad Capitolium celebrauit. Cic. L'assemblee du peuple me louant et magnifiant m'a honorablement convoyé jusques au Capitole.\Seipsum celebrare mero. Ouid. Faire parler de soy à force de bien boire.\Celebrare carmine ripas. Ouid. Chanter souvent au bord de la riviere.\Laudibus celebrare. Plin. Louer grandement.\Celebrata Latinis literis. Cic. Dont les livres Latins font grande mention.\In prouerbium vsque celebrari. Quintil. Estre venu en proverbe.\Celebrata res omnium sermone. Cic. De quoy chascun parle.\Constante fama, atque omnium sermone celebratum est. Cic. Le bruit est par tout, et chascun dit, etc.\In Graeco sermone tam tritum atque celebratum est, etc. Cic. Souvent usurpé, ou usité.\Artes celebrare. Cic. Exercer, Frequenter.\Famam celebrare. Cic. Magnifier et aggrandir le bruit.\Celebrare se et Rempub. Sallust. Faire plus priser et estimer.\Studium agriculturae celebrare. Columel. Exercer. -
3 adaequo
ădaequo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] mettre de niveau avec, rendre égal. [st2]2 [-] égaler, atteindre (qqch.). [st2]3 [-] comparer. - aliquem cum aliquo adaequare: rendre qqn égal à qqn. - rem rei adaequare: rendre qqch égal à qqch, comparer une chose à une autre. - avec dat. tecta adaequare solo, Liv.: raser les maisons (les mettre au niveau du sol). - urbem adaequare (s.-ent. solo), Flor.: raser une ville. - rem rei adaequare, Tac. An. 2, 73; Sil. 12, 278: comparer une chose à une autre. - aetatem, genus mortis magni Alexandri fatis adaequare, Tac. An. 2: comparer à la destinée d'Alexandre la vie et le genre de mort (de Germanicus). - nomen adaequare cum omni posteritate, Cic.: faire vivre son nom aussi longtemps que la dernière postérité. - adaequare altitudinem muri, Caes.: atteindre le sommet du mur. - adaequare famam alicujus, Sall. J. 4, 6: égaler la renommée de qqn. - adaequare aliquem gratiā apud Caesarem, Caes. BG. 5, 12, 7: égaler qqn en crédit auprès de César (égaler qqn dans la faveur de César). - absol. senatorum urna absolvit, equitum adaequavit, Cic.: les votes des sénateurs furent pour l'acquittement, ceux des chevaliers se répartirent par moitié. - emploi intr., exceptionnel, avec dat. être égal à, égaler: Hirt. BG. 8, 41, 5; B. Alex. 16, 5.* * *ădaequo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] mettre de niveau avec, rendre égal. [st2]2 [-] égaler, atteindre (qqch.). [st2]3 [-] comparer. - aliquem cum aliquo adaequare: rendre qqn égal à qqn. - rem rei adaequare: rendre qqch égal à qqch, comparer une chose à une autre. - avec dat. tecta adaequare solo, Liv.: raser les maisons (les mettre au niveau du sol). - urbem adaequare (s.-ent. solo), Flor.: raser une ville. - rem rei adaequare, Tac. An. 2, 73; Sil. 12, 278: comparer une chose à une autre. - aetatem, genus mortis magni Alexandri fatis adaequare, Tac. An. 2: comparer à la destinée d'Alexandre la vie et le genre de mort (de Germanicus). - nomen adaequare cum omni posteritate, Cic.: faire vivre son nom aussi longtemps que la dernière postérité. - adaequare altitudinem muri, Caes.: atteindre le sommet du mur. - adaequare famam alicujus, Sall. J. 4, 6: égaler la renommée de qqn. - adaequare aliquem gratiā apud Caesarem, Caes. BG. 5, 12, 7: égaler qqn en crédit auprès de César (égaler qqn dans la faveur de César). - absol. senatorum urna absolvit, equitum adaequavit, Cic.: les votes des sénateurs furent pour l'acquittement, ceux des chevaliers se répartirent par moitié. - emploi intr., exceptionnel, avec dat. être égal à, égaler: Hirt. BG. 8, 41, 5; B. Alex. 16, 5.* * *Adaequo, adaequas, pen. prod. adaequare. Reduire à equalité, Esgaler, Adjuster, Justifier.\Tecta adaequare solo. Liu. Raser, Mettre rez pied, rez terre.\Longarum nauium cursum adaequauerunt. Caes. Ont couru aussi viste.\Vt prope summam muri, aggerisque altitudinem, acerui armorum adaequarent. Caesar. Presque aussi haults que le sommet des murailles.\Adaequare cum virtute fortunam. Cic. Estre aussi heureux que vaillant.\Cum familiarissimis eius est adaequatus. Cic. Il fut mis au ranc de ses plus privez, et de ceuls qu'il aimoit le mieulx.\Adaequare memoriam nominis nostri cum omni posteritate. Cic. Rendre nostre memoire et renommee aussi durable que les hommes qui viendront apres nous, Perpetuer nostre nom jusques à la fin du monde, Faire nostre renommee immortelle.\Adaequare aliquem sibi. Cic. Esgaler à soy, Faire esgal et pareil à soy.\Iudices adaequarunt. Cic. Les juges sont ad aequalia, sont partis, La moitié des juges est d'une opinion, et l'autre moitié d'autre. -
4 celebro
celebro, āvī, ātum, āre (celeber), 1) zahlreich oder oft besuchen, -betreten, durch zahlreichen Besuch beleben,
a) eine Örtlichkeit oder Person u. dgl., domum alcis, Cic.: vestibulum, Cic.: templa, Plin. ep.: viam, Cic.: senectutem alcis celebrare et ornare, Cic.: similis et frequentia et plausus me usque ad Capitolium celebravit, begleitete mich aufs K., Cic.: in urbe clandestini coetus celebrabant (Agrippam), in Rom drängten sich heimlich Zirkel um ihn, Tac. – m. dopp. Acc., cel. alqm magistratum, Tibull. 1, 4, 75. – m. Ang. womit? wodurch? sepulcrum hominum conventu epulisque, Cic.: litora ludis, Verg.: cuius litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cotidie meae novis nominibus gentium, werden erfüllt mit usw., Cic.: cel. iuvenes multo sermone, sich mit jungen Leuten häufig in
Gespräche einlassen, Tibull. – m. Ang. von wem? quam multā madidae celebrantur arundine fossae, Ov. trist. 5, 6, 37: Tagus auriferis arenis celebratur, im T. findet sich häufig Goldsand, Plin. 4, 115. – b) eine Versammlung, Festlichkeit u. dgl. durch zahlreichen Besuch, durch Festlichkeit, Gesang usw. beleben, ihr zahlreich beiwohnen, sie fleißig-, festlich begehen, verherrlichen, übh. im weitern Kreise feiern, begehen, coetus, sich zahlreich versammeln, Cic. poët. u. Verg.: convivium, Liv.: festos dies ludorum, Cic.: orgia, Catull.: nuptias, Liv.: diem natalem, Tac.: natalem suum, natalem alcis, Plin. ep. u. Suet. – m. Ang. wie? durch Advv., comiter regis convivium, Liv.: festos et sollemnes dies profusissime, non numquam tantum ioculariter, Suet. – m. Ang. wem? Aesculapio et Minervae ludos, Curt. – m. Abl. (wodurch? womit?), frequentiā urbanā actiones, Liv.: contiones suas cantorum convicio, Cic.: funus omni apparatu atque honore, Curt.: epulas cantu, Liv.: epulas vino largius, Liv.: dapes festumque canendo, Ov.: natalem dei ludis, Ov.: celebratur omnium sermone laetitiāque convivium, Cic. (u. so tu quoque velim inquiras, quā laetitiā, quo lusu apud me celebratum hesternum convivium sit, Cic.): quatridui supplicatione publicum gaudium privatis studiis celebratum est, wurde unter lebhafter Teilnahme der Bürger durch ein viertägiges Dankfest gefeiert, Liv. – ganz absol., im Zshg., publice a Syracusanis in gymnasio totā celebrante Siciliā (unter feierlichem Geleite von ganz S.) sepultus est, Nep.: is funus imperatoris in castris celebrantibus cum exercitu Beneventanis fecit, Liv. – 2) in Rede u. Schrift im Publikum, in weitem Kreise verbreiten, allgemein bekannt machen, a) übh.: quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent, Cic. – m. Ang. wodurch? laudes alcis litteris, Cic.: quod omnium accusatorum non criminibus, sed vocibus maledictisque celebratum est, Cic. – b) insbes., rühmend bekannt machen, rühmen, preisen, verherrlichen (Ggstz. obscurare), egressum alcis ornare atque celebrare, Cic.: cel. alqd in maius, von etw. zu viel Aufhebens machen, Sall. u. Liv. – m. dopp. Acc., alqm socium laborum, Tac.: alqam servatricem, Ov. – m. Ang. wo? legem omnibus contionibus, Liv.: alqd totā Graeciā, Nep. – m. Ang. wodurch? alqm od. alqd laudibus, Sen., magnis laudibus, Plin., miris laudibus, Plin.: nomen alcis scriptis, Cic.: alqd carminibus, besingen, Civ.: virum aut heroa lyrā vel acri tibiā, Hor.: nullā illustri laude celebrari, Cic. famā celebrari, Ov.: totā Graeciā famā celebrari, Nep. – 3) mit reger Teilnahme vornehmen, mit reger Teilnahme-, mit regem Eifer-, fleißig treiben, -betreiben, -ausüben, in vollen Gang bringen, zu heben suchen, oft anwenden, artes, Cic.: hoc ornatus genus in orationibus suis, Gell.: nec unum genus est divinationis publice privatimque celebratum, Cic.: quid operis aut negotii celebrans, Arnob.: celebrari de integro iurisdictio, kam wieder in vollen Gang, Liv.: postea celebratum id genus mortis, von vielen angewendet, Tac.: unde hic antiquissimus versus vice proverbii celebratus est, Gell. – m. Ang. wo? servorum vicatim celebratur totā urbe conscriptio, Cic.: apud Philonem etiam harum iam causarum cognitio exercitatioque celebratur, Cic. – u. m. Ang.wodurch? popularem potestatem lege populari, Liv.: inimicitiae saepe multis et in senatu et ad populum atrocibus celebratae certaminibus, Liv. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., cum alqo seria ac iocos, Liv. 1, 4, 9. – / Archaist. celebrassit = celebraverit Plaut. fr. bei Non. 134, 33.
-
5 celebro
celebro, āvī, ātum, āre (celeber), 1) zahlreich oder oft besuchen, -betreten, durch zahlreichen Besuch beleben,a) eine Örtlichkeit oder Person u. dgl., domum alcis, Cic.: vestibulum, Cic.: templa, Plin. ep.: viam, Cic.: senectutem alcis celebrare et ornare, Cic.: similis et frequentia et plausus me usque ad Capitolium celebravit, begleitete mich aufs K., Cic.: in urbe clandestini coetus celebrabant (Agrippam), in Rom drängten sich heimlich Zirkel um ihn, Tac. – m. dopp. Acc., cel. alqm magistratum, Tibull. 1, 4, 75. – m. Ang. womit? wodurch? sepulcrum hominum conventu epulisque, Cic.: litora ludis, Verg.: cuius litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cotidie meae novis nominibus gentium, werden erfüllt mit usw., Cic.: cel. iuvenes multo sermone, sich mit jungen Leuten häufig inGespräche einlassen, Tibull. – m. Ang. von wem? quam multā madidae celebrantur arundine fossae, Ov. trist. 5, 6, 37: Tagus auriferis arenis celebratur, im T. findet sich häufig Goldsand, Plin. 4, 115. – b) eine Versammlung, Festlichkeit u. dgl. durch zahlreichen Besuch, durch Festlichkeit, Gesang usw. beleben, ihr zahlreich beiwohnen, sie fleißig-, festlich begehen, verherrlichen, übh. im weitern Kreise feiern, begehen, coetus, sich zahlreich versammeln, Cic.————poët. u. Verg.: convivium, Liv.: festos dies ludorum, Cic.: orgia, Catull.: nuptias, Liv.: diem natalem, Tac.: natalem suum, natalem alcis, Plin. ep. u. Suet. – m. Ang. wie? durch Advv., comiter regis convivium, Liv.: festos et sollemnes dies profusissime, non numquam tantum ioculariter, Suet. – m. Ang. wem? Aesculapio et Minervae ludos, Curt. – m. Abl. (wodurch? womit?), frequentiā urbanā actiones, Liv.: contiones suas cantorum convicio, Cic.: funus omni apparatu atque honore, Curt.: epulas cantu, Liv.: epulas vino largius, Liv.: dapes festumque canendo, Ov.: natalem dei ludis, Ov.: celebratur omnium sermone laetitiāque convivium, Cic. (u. so tu quoque velim inquiras, quā laetitiā, quo lusu apud me celebratum hesternum convivium sit, Cic.): quatridui supplicatione publicum gaudium privatis studiis celebratum est, wurde unter lebhafter Teilnahme der Bürger durch ein viertägiges Dankfest gefeiert, Liv. – ganz absol., im Zshg., publice a Syracusanis in gymnasio totā celebrante Siciliā (unter feierlichem Geleite von ganz S.) sepultus est, Nep.: is funus imperatoris in castris celebrantibus cum exercitu Beneventanis fecit, Liv. – 2) in Rede u. Schrift im Publikum, in weitem Kreise verbreiten, allgemein bekannt machen, a) übh.: quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent, Cic. – m. Ang. wodurch? laudes alcis litteris, Cic.: quod omnium accusatorum————non criminibus, sed vocibus maledictisque celebratum est, Cic. – b) insbes., rühmend bekannt machen, rühmen, preisen, verherrlichen (Ggstz. obscurare), egressum alcis ornare atque celebrare, Cic.: cel. alqd in maius, von etw. zu viel Aufhebens machen, Sall. u. Liv. – m. dopp. Acc., alqm socium laborum, Tac.: alqam servatricem, Ov. – m. Ang. wo? legem omnibus contionibus, Liv.: alqd totā Graeciā, Nep. – m. Ang. wodurch? alqm od. alqd laudibus, Sen., magnis laudibus, Plin., miris laudibus, Plin.: nomen alcis scriptis, Cic.: alqd carminibus, besingen, Civ.: virum aut heroa lyrā vel acri tibiā, Hor.: nullā illustri laude celebrari, Cic. famā celebrari, Ov.: totā Graeciā famā celebrari, Nep. – 3) mit reger Teilnahme vornehmen, mit reger Teilnahme-, mit regem Eifer-, fleißig treiben, -betreiben, -ausüben, in vollen Gang bringen, zu heben suchen, oft anwenden, artes, Cic.: hoc ornatus genus in orationibus suis, Gell.: nec unum genus est divinationis publice privatimque celebratum, Cic.: quid operis aut negotii celebrans, Arnob.: celebrari de integro iurisdictio, kam wieder in vollen Gang, Liv.: postea celebratum id genus mortis, von vielen angewendet, Tac.: unde hic antiquissimus versus vice proverbii celebratus est, Gell. – m. Ang. wo? servorum vicatim celebratur totā urbe conscriptio, Cic.: apud Philonem etiam harum iam causarum cognitio exercitatioque celebratur, Cic. – u. m. Ang.———— -
6 simplex
simplex, plicis (indogerm. sem, eins, vgl. semel u. septemplex), aus einem Teile, Bestandteile, bestehend u. dgl., einfach, griech. ἁπλοῦς (Ggstz. duplex, triplex, multiplex, mixtus etc.), I) eig.: a) im Ggstz. zum Zusammengesetzten, Vermischten u. dgl., fistula (Ggstz. fistula duplex, multiplex), Cels.: scansio simplex (Ggstz. scansio duplicata), Varro LL.: putamen loculosum aut simplex, Plin.: tibia tenuis simplexque foramine pauco, Hor.: iter (auditus) s. et directum (Ggstz. flexuosum), Cic.: villus s. (Ggstz. crispiores iubae), Plin.: s. cursus venarum, Plin. – cortex multiplex tunicis, ut tiliae; quibusdam simplex, ut fico, Plin. – s. natura animantis (Ggstz. concreta ex pluribus naturis), Cic.: u. so s. natura (Ggstz. mixta, conexa), Cic.: cibus, Plin.: ius, Hor.: aqua, reines W., Ov.: verba, voces, einfache (Ggstz. verba composita, voces compositae), Quint.: Abl. simplici, auf einfache Weise, Apic. 5, 204. – b) im Ggstz. zu dem in mehrere Abteilungen Zerfallenden, einfach, ein, acies, Auct. b. Afr.: simplicibus ordinibus instructis, Auct. b. Alex.: simplici ordine urbem intrare, in einer Reihe, Liv.: herba simplici caule, Plin. – c) im Ggstz. zu dem der Zahl nach aus mehr als einer Einheit Bestehenden, einfach, ein einzig, ein, argumentum, Ter.: plus vice simplici, mehr als einmal, Hor.: non s. vulnus, Ov. – II) übtr.: A) übh.: a) im Ggstz. zum Zusammengesetzten, Gemischten usw.: genus rei publicae (Ggstz. triplex u. conflatum ex omnibus), Cic.: simulacra (Ggstz. mixta), Quint.: causa, Cic., Ggstz. coniuncta, perplexa, Quint. – b) im Ggstz. zum Besonderen usw.: genus mortis, einfache T. (ohne besondere Martern, wie Folter, Kreuzigung), Liv.: so auch mors, Sall. fr., Sen. u.a.: res, einfache (= ohne besondere Schwierigkeit), Cic.: necessitudo, unbedingte, Cic.: quaedam sunt in rebus simplicia (unbedingt, unabhängig), quaedam copulata (bedingt, abhängig), Cic. – simplex est manere (sc. filium), illud (sc. in Hispaniam ire) anceps, ohne weitere Gefahr, Cic. ad Att. 12, 7, 1. – c) im Ggstz. zum Verschiedenen od. Vielartigen: unum est et s. iudicium aurium, Cic.: s. officium atque una est bonorum omnium causa, Cic.: quantitas simplicior, qualitas magis varia est, Quint.: facilius in iis simpliciusque iudicium, quae etc., Quint.: materia simplicissima (Ggstz. multiplex), Quint. – d) im Ggstz. zum Verbundenen, einfach = einzeln, verba (Ggstz. coniuncta), Cic. – e) im Ggstz. zum Gekünstelten, Gesuchten, Versteckten, einfach, natürlich, ratio veritatis, Cic.: res aperta et simplex, Cic.: illa ἀφέλεια simplex et inaffectata, Quint.: rectae simplicesque manus (Hiebe), Ggstz. aversae tectaeque, Quint.: simplex ac nuda veritas, Lact. – B) insbes., moralisch einfach, schlicht, gerade, aufrichtig, offen u. ehrlich, ohne Falsch, na türlich, bieder, arglos, unbefangen, harmlos (s. Nipperd. Tac. ann. 1, 69. Fritzsche Hor. sat. 1, 3, 52), a) v. leb. Wesen u. deren Gemüt usw.: vir apertus et s., Cic.: Naevius, Hor.: cervus, animal, Plin.: regio (= incolae regionis), Cic.: animus apertus ac s., Cic.: tuus erga me animus s. atque amicus, Mat. in Cic. ep. – simplicior quis est etc., Hor.: dux simplicissimus, Vell.: mens simplicissima, Plin. – b) v. Lebl.: (vir) simplici virtute, Vell.: verba, Suet.: cogitationes, Tac.: non enim simplices eae curae, Tac. – nihil simplex, nihil sincerum, Cic. – / Abl. Sing. gew. simplicī, nur bei Dichtern im daktylischen Versmaß auch simplice, s. Neue-Wagener Formenl.3 2, 77.
-
7 simplex
simplex, plicis (indogerm. sem, eins, vgl. semel u. septemplex), aus einem Teile, Bestandteile, bestehend u. dgl., einfach, griech. ἁπλοῦς (Ggstz. duplex, triplex, multiplex, mixtus etc.), I) eig.: a) im Ggstz. zum Zusammengesetzten, Vermischten u. dgl., fistula (Ggstz. fistula duplex, multiplex), Cels.: scansio simplex (Ggstz. scansio duplicata), Varro LL.: putamen loculosum aut simplex, Plin.: tibia tenuis simplexque foramine pauco, Hor.: iter (auditus) s. et directum (Ggstz. flexuosum), Cic.: villus s. (Ggstz. crispiores iubae), Plin.: s. cursus venarum, Plin. – cortex multiplex tunicis, ut tiliae; quibusdam simplex, ut fico, Plin. – s. natura animantis (Ggstz. concreta ex pluribus naturis), Cic.: u. so s. natura (Ggstz. mixta, conexa), Cic.: cibus, Plin.: ius, Hor.: aqua, reines W., Ov.: verba, voces, einfache (Ggstz. verba composita, voces compositae), Quint.: Abl. simplici, auf einfache Weise, Apic. 5, 204. – b) im Ggstz. zu dem in mehrere Abteilungen Zerfallenden, einfach, ein, acies, Auct. b. Afr.: simplicibus ordinibus instructis, Auct. b. Alex.: simplici ordine urbem intrare, in einer Reihe, Liv.: herba simplici caule, Plin. – c) im Ggstz. zu dem der Zahl nach aus mehr als einer Einheit Bestehenden, einfach, ein einzig, ein, argumentum, Ter.: plus vice simplici, mehr als einmal, Hor.: non s. vulnus, Ov. – II) übtr.: A) übh.: a) im Ggstz. zum————Zusammengesetzten, Gemischten usw.: genus rei publicae (Ggstz. triplex u. conflatum ex omnibus), Cic.: simulacra (Ggstz. mixta), Quint.: causa, Cic., Ggstz. coniuncta, perplexa, Quint. – b) im Ggstz. zum Besonderen usw.: genus mortis, einfache T. (ohne besondere Martern, wie Folter, Kreuzigung), Liv.: so auch mors, Sall. fr., Sen. u.a.: res, einfache (= ohne besondere Schwierigkeit), Cic.: necessitudo, unbedingte, Cic.: quaedam sunt in rebus simplicia (unbedingt, unabhängig), quaedam copulata (bedingt, abhängig), Cic. – simplex est manere (sc. filium), illud (sc. in Hispaniam ire) anceps, ohne weitere Gefahr, Cic. ad Att. 12, 7, 1. – c) im Ggstz. zum Verschiedenen od. Vielartigen: unum est et s. iudicium aurium, Cic.: s. officium atque una est bonorum omnium causa, Cic.: quantitas simplicior, qualitas magis varia est, Quint.: facilius in iis simpliciusque iudicium, quae etc., Quint.: materia simplicissima (Ggstz. multiplex), Quint. – d) im Ggstz. zum Verbundenen, einfach = einzeln, verba (Ggstz. coniuncta), Cic. – e) im Ggstz. zum Gekünstelten, Gesuchten, Versteckten, einfach, natürlich, ratio veritatis, Cic.: res aperta et simplex, Cic.: illa ἀφέλεια simplex et inaffectata, Quint.: rectae simplicesque manus (Hiebe), Ggstz. aversae tectaeque, Quint.: simplex ac nuda veritas, Lact. – B) insbes., moralisch einfach, schlicht, gerade, aufrichtig, offen u. ehrlich, ohne Falsch, na-————türlich, bieder, arglos, unbefangen, harmlos (s. Nipperd. Tac. ann. 1, 69. Fritzsche Hor. sat. 1, 3, 52), a) v. leb. Wesen u. deren Gemüt usw.: vir apertus et s., Cic.: Naevius, Hor.: cervus, animal, Plin.: regio (= incolae regionis), Cic.: animus apertus ac s., Cic.: tuus erga me animus s. atque amicus, Mat. in Cic. ep. – simplicior quis est etc., Hor.: dux simplicissimus, Vell.: mens simplicissima, Plin. – b) v. Lebl.: (vir) simplici virtute, Vell.: verba, Suet.: cogitationes, Tac.: non enim simplices eae curae, Tac. – nihil simplex, nihil sincerum, Cic. – ⇒ Abl. Sing. gew. simplicī, nur bei Dichtern im daktylischen Versmaß auch simplice, s. Neue-Wagener Formenl.3 2, 77. -
8 celebro
cĕlē̆bro, āvi, ātum, v. a. [id.].I.To go to a place or person in great numbers or often, to frequent, to fill (syn. frequento;b.class.): deūm delubra festis diebus,
Lucr. 5, 1167:viam,
Cic. Cael. 14, 34; id. Sest. 63, 131:domum alicujus,
id. Mur. 34, 70:atria,
Ov. M. 1, 172:silvas,
id. ib. 10, 703:tecta,
id. ib. 4, 444:forum,
id. ib. 4, 144; cf.:forum maxime celebratum,
Sall. J. 47, 1:Penates, i. e. domum redire,
Tib. 1, 3, 33:me magistrum,
id. 1, 4, 75.—Of a desired action (cf. celeber, B.), to do something frequently or in multitudes, to practise, engage in, say, use, employ, repeat, = frequento, etc.:c.intro abite atque haec cito celebrate,
i. e. in company, all together, Plaut. Ps. 1, 2, 36:ad eas artes, quibus a pueris dediti fuimus, celebrandas inter nosque recolendas,
Cic. de Or. 1, 1, 2:cognitionem exercitationemque,
id. ib. 3, 28, 110:genus divinationis,
id. Div. 1, 2, 3; cf.:celebratum genus mortis,
a kind of death suffered by many, Tac. H. 2, 49 fin.:necessitatem,
Cic. de Or. 3, 38, 155:jurisdictionem,
Liv. 6, 32, 1:popularem potestatem,
id. 2, 42, 6:iambum,
Quint. 10, 1, 96:seria ac jocos cum aliquo,
Liv. 1, 4, 9.—Aliquid aliquā re, to fill up with something:II.contiones suas convicio cantorum,
Cic. Sest. 55, 118:ripas carmine,
Ov. M. 2, 252 (cf.:concelebrant ripas,
Lucr. 2, 345):cujus litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cottidie meae,
i. e. are filled, full, Cic. Prov. Cons. 9, 22.— Poet.: juvenes multo sermone, to talk much with [p. 309] them, Tib. 1, 6, 17.—Meton.A.To go in great numbers to a celebration; hence, in gen., to celebrate, solemnize, keep a festival:B.festos dies,
Cic. Arch. 6, 13; cf.:is (dies) festus celebratusque per omnem Africam,
Sall. J. 66, 2; Cic. Pis. 22, 51; id. Cat. 3, 10, 23; Liv. 10, 37, 12; Tac. A. 15, 53; Suet. Aug. 75; id. Tib. 65 init.; Hor. S. 2, 2, 61; Ov. M. 4, 4:convivium omnium sermone laetitiāque,
Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66; Liv. 40, 14, 2; Tac. A. 4, 59; cf.coetum,
Verg. A. 1, 735:conjugia,
id. ib. 7, 555; cf.nuptias,
Liv. 36, 11, 2; cf.:solemnia nuptiarum,
Tac. A. 11, 26 fin.:officium nuptiarum,
Suet. Claud. 26; and poet.:taedas jugales Thetidis,
Cat. 64, 302:annua sacra,
Verg. A. 8, 173; cf. id. ib. 5, 598 and 603: funus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 49, 117; cf.exsequias,
Liv. 25, 17, 5; 37, 22, 2:diem natalem Vitellii,
Tac. H. 2, 95; Lact. 1, 20, 6; Plin. Ep. 10, 102 (103):natales,
id. ib. 6, 30, 1; Tac. A. 6, 18; and absol.:totā celebrante Siciliā sepultus est,
Nep. Timol. 5 fin. —To honor, praise, celebrate the praises of a person or thing, to celebrate in song (syn.:C.colere, laudare, illustrare): laus, quae non poetarum carminibus, non annalium monumentis celebratur,
Cic. Rab. Post. 16, 43; cf. id. Planc. 39, 93:vestrum egressum ornando atque celebrando,
id. Pis. 13, 31:fortuna res cunctas ex libidine magis quam ex vero celebrat obscuratque,
Sall. C. 8, 1:talia carminibus,
Verg. A. 8, 303:nomen alicujus scriptis,
Cic. Fam. 5, 12, 1:facta pro maxumis,
Sall. C. 8, 3:domestica facta,
Hor. A. P. 287: se remque publicam haec faciundo, to make renowned, Sall J. 85, 36: Mari virtutem in majus ( = epi to meizon kosmein), id. ib. 73, 5:augereque aliquem,
id. ib. 86, 3: honores alicujus, celebrate one ' s honor, Verg. A. 12, 840:memoriam,
Tac. H. 1, 78:victoriam ingenti fama,
id. Agr. 39 al.:virum aut heroa lyrā, etc.,
Hor. C. 1, 12, 2:sepulcrum hominum conventu et epulis,
Cic. Fl. 38, 95:memoriam nominis epulis,
id. Fin. 2, 31, 103:litora ludis,
Verg. A. 3, 280:sententiam magno assensu,
Tac. A. 15, 22:mortem funere censorio,
id. ib. 6, 27:aliquem admiratione,
id. H. 2, 71:obsequio,
id. A. 16, 33:funere publico,
id. ib. 6, 11 fin. —Without the access. idea of extolling, in gen., to make something known, to publish abroad, proclaim:I.quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent,
Cic. Mur. 41, 89:quod vocibus maledictisque celebratum est,
id. Cael. 3, 6:quā re celebratā,
id. Div. 1, 17, 31.— cĕlĕbrā-tus, a, um, P. a.(Acc. to I. a.) Frequented, much visited:B.forum rerum venalium totius regni maxime celebratum,
Sall. J. 47, 1.—(Acc. to I. b.) Customary, usual, frequent:II.tritum atque celebratum,
Cic. Fl. 27, 65:celebratum est usque in proverbium,
Quint. 1, 10, 21:schemata,
id. 9, 2, 92:usus anuli celebratior,
Plin. 33, 1, 6, § 28:verbum celebratius,
Gell. 17, 2, 25 (cf. id. 17, 2, 25, § 17: verbum crebrius, and id. 17, 2, 25, § 18: verbum creberrimum).—(Acc. to II. A.) Solemn, festive, brilliant:B.dies celebratior,
Ov. M. 7, 430:supplicatio celebratior,
Liv. 3, 63, 5.—(Acc. to II. B.) Known, celebrated, famous:loci famā celebrati,
Tac. A. 2, 54:quo Actiacae victoriae memoria celebratior in posterum esset,
Suet. Aug. 18.— Adv., v. celebriter. -
9 adaequo
ad-aequo, āvī, ātum, āre, gleichmachen, I) eig.: moles moenibus, Caes. – verwüstend, tecta solo, Liv.: Alesiam (verst. solo) flammis, einäschern, Flor. – II) übtr.: 1) gleichmachen, gleichstellen, a) m. cum u. Abl.: cum virtute fortunam, Cic.: adaequatus cum alqo, ihm gleichgeachtet, Cic. – b) m. Dat.: colonias iure ac dignitate urbi, Suet.: alqm sibi, Tac.: se virtute nostris, Caes.: se opibus et dignatione fratri, Suet.: quibus (senibus) nunc honore adaequatus est, Plin ep. – Insbes.: α) vergleichend gleichstellen, formam, aetatem, genus mortis magni Alexandri fatis, Tac. ann. 2, 73 in. – β) hervorbringend gleichmachen, quibus duobus operibus vix nova haec magnificentia quicquam adaequare potuit, konnte irgend etwas gleich Großes hervorbringen, Liv. 1, 56, 2. – 2) gleichkommen, gleichkommend erreichen, a) m. Acc. (s. Kraner Caes. b.c. 2, 16, 3): altitudinem muri, Caes.: navium cursum, Caes.: deorum vitam, Cic.: alqm gratiā apud Caesarem, Caes.: precationes alcis laudibus, jmds. Gebet mit entsprechendem Lobe preisen, Plin. pan. – b) absol.: senatorum urna copiose absolvit, equitum adaequavit, ergab Stimmengleichheit, Cic. ad Q. fr. 2, 6, 6.
-
10 adaequo
ad-aequo, āvī, ātum, āre, gleichmachen, I) eig.: moles moenibus, Caes. – verwüstend, tecta solo, Liv.: Alesiam (verst. solo) flammis, einäschern, Flor. – II) übtr.: 1) gleichmachen, gleichstellen, a) m. cum u. Abl.: cum virtute fortunam, Cic.: adaequatus cum alqo, ihm gleichgeachtet, Cic. – b) m. Dat.: colonias iure ac dignitate urbi, Suet.: alqm sibi, Tac.: se virtute nostris, Caes.: se opibus et dignatione fratri, Suet.: quibus (senibus) nunc honore adaequatus est, Plin ep. – Insbes.: α) vergleichend gleichstellen, formam, aetatem, genus mortis magni Alexandri fatis, Tac. ann. 2, 73 in. – β) hervorbringend gleichmachen, quibus duobus operibus vix nova haec magnificentia quicquam adaequare potuit, konnte irgend etwas gleich Großes hervorbringen, Liv. 1, 56, 2. – 2) gleichkommen, gleichkommend erreichen, a) m. Acc. (s. Kraner Caes. b.c. 2, 16, 3): altitudinem muri, Caes.: navium cursum, Caes.: deorum vitam, Cic.: alqm gratiā apud Caesarem, Caes.: precationes alcis laudibus, jmds. Gebet mit entsprechendem Lobe preisen, Plin. pan. – b) absol.: senatorum urna copiose absolvit, equitum adaequavit, ergab Stimmengleichheit, Cic. ad Q. fr. 2, 6, 6. -
11 adaequo
ăd-aequo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.I.Act.A. a.In Cic. usually with cum (cf. aequare cum, Verg. A. 1, 193):b.qui cum virtute fortunam adaequavit,
Cic. Arch. 10, 24:quae... admonet, commemorationem nominis nostri, cum omni posteritate adaequandam,
id. ib. 11, 29:in summa amicorum copia cum familiarissimis ejus est adaequatus (i. e. par habitus),
id. Balb. 28, 63.—In the histt. alicui rei (cf.:2.aequo and aequiparo): molibus ferme (oppidi) moenibus adaequatis,
on a level with, Caes. B. G. 3, 12:omnia tecta solo adaequare,
to level with the ground, Liv. 1, 29:quibus duobus operibus vix nova haec magnificentia quidquam adaequare potuit,
id. ib. 56; and with solo understood:Alesiam flammis adaequare,
Flor. 3, 10, 23:cum Claudius libertos sibique et legibus adaequaverit,
Tac. A. 12, 60:colonias jure et dignatione urbi... adaequavit,
Suet. Aug. 46; so Dom. 2.—Trop., to compare to or with:B.qui formam, aetatem, genus mortis magni Alexandri fatis adaequarent,
Tac. Ann. 2, 73.—To attain to, or reach, by equalling. —With acc. (cf.:II.aequo and aequiparo): ne quid absit quod deorum vitam possit adaequare,
Cic. Univ. 11:longarum navium cursum adaequaverunt,
Caes. B. G. 5, 8:ut muri altitudinem acervi armorum adaequarent,
id. ib. 2, 32; cf. id. B. C. 2, 16, and Sall. J. 4.Neut., to be equal.a.Absol.: senatorum urna copiose absolvit, equitum adaequavit, the votes of the equites were equally divided, there was an equal number for acquitting and for condemning, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6.—b.With dat.:turris quae moenibus adaequaret, Auct. B. G. 8, 41: se virtute nostris adaequare non posse intellegunt,
Caes. B. C. 2, 16 Dinter, where some read nostros: adaequare apud Caesarem gratiā, sc. Aeduis, id. B: G. 6, 12. -
12 Mors
mors, tis, f. [root mor, v. morior] (dat. morte, Varr. ap. Gell. 24), death in every form, natural or violent (syn.: letum, nex).I.Lit.:B.omnium rerum mors est extremum,
Cic. Fam. 6, 21, 1:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79:mortem sibi consciscere,
to kill one's self, Cic. Verr. 2, 3, 56, § 129:obire,
to die, id. Phil. 5, 17, 48;Plaut Aul. prol. 15: nam necessest me... cras mortem exequi,
id. Ps. 4, 2, 38:certae occumbere morti,
to submit to, Verg. A. 2, 62:aliquem ad mortem dare,
to put to death, kill, Plaut. Am. 2, 2, 177:morti,
Hor. S. 2, 3, 197:aliquem morte multare,
Cic. Tusc. 1, 22, 50; so,per vim,
id. Verr. 2, 1, 5, § 14:morte multatus,
id. Tusc. 1, 40, 97; Tac. A. 6, 9; Plin. Ep. 8, 14, 15; Lact. 2, 9, 24:morte punire,
Plin. Ep. 8, 14, 12; Tac. A. 4, 44; 11, 18:mortis poena,
Cic. Cat. 4, 4, 7:morti addici,
id. Off. 3, 10, 45:omne humanum genus morte damnatum est,
Sen. Ep. 71, 15:Antonius civium suorum vitae sedebat mortisque arbiter,
Sen. Polyb. 16, 2:vitae et mortis habere potestatem,
Vulg. Sap. 16, 13:illata per scelus,
assassination, Cic. Mil. 7, 17:ad mortem se offerre pro patriā,
id. Tusc. 1, 15, 32: afferre, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare aliquem usque ad mortem,
Ter. Ad. 1, 2, 9:morte cadere,
Hor. C. 4, 2, 15: morte acerbissimā affici, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare,
id. de Or. 1, 43, 100:ad mortem duci,
id. Tusc. 1, 42, 100:cui legatio ipsa morti fuisset,
brought death, id. Phil. 9, 1, 3:imperfecta,
blindness, Stat. Th. 11, 582: morte suā mori, to die a natural death:bella res est, mori suā morte,
Sen. Ep. 69, 6:mors suprema,
Hor. Ep. 2, 2, 173; Sil. 5, 416: mortis fine, Boëth. Consol. 2, 7: quae rapit ultima mors est, Lucil. ap. Sen. Ep. 24, 20: proximus morti = moriens, Aug. Civ. Dei, 22, 8; App. M. 1, 72; cf.:morti vicinus,
Aug. Serm. 306, 10; Hier. in Joel, 1, 13 al.; cf.:cui, mors cum appropinquet,
Cic. Fin. 5, 11, 31:cujus aetati mors propior erat,
Sall. H. 2, 41, 9:adpropinquante morte,
Cic. Div. 1, 30, 64 sq.:ut prorogetur tibi dies mortis,
Sen. Ben. 5, 17, 6:circa mortis diem,
id. Ep. 27, 2:mansurum est vitium usque ad diem mortis,
Cels. 7, 7, 15 init. — Poet.:mors sola fatetur quantula sint hominum corpuscula,
Juv. 10, 173. —In plur.:mortes, when several persons are spoken of: praeclarae mortes sunt imperatoriae,
Cic. Fin. 2, 30, 97; so Hor. S. 1, 3, 108:meorum,
Plin. Ep. 8, 16, 1:perdere mortes,
to throw away lives, to die in vain, Stat. Th. 9, 58:hinc subitae mortes,
Juv. 1, 144.—Also of different forms or modes of death:omnīs per mortīs,
Verg. A. 10, 854; cf.:omni imagine mortium,
Tac. H. 3, 28; Sen. Clem. 1, 18, 2.—Rarely of an abstract thing:fere rerum omnium oblivio morsque memoriae,
death, total loss, Plin. 14, 22, 28, § 142.—Personified.1.Mors, a goddess, the daughter of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. A. 11, 197; Hyg. Fab. praef.—2.(Eccl. Lat.) = eum qui habebat mortis imperium, id est, diabolum, Vulg. Heb. 2, 14; id. Isa. 28, 15; cf.:II.ero mors tua, o mors,
id. Hos. 13, 14; id. Apoc. 6, 8.—Transf.A.A dead body, corpse (mostly poet.): morte campos contegi, with corpses, Att. ap. Non. 110, 31:B.mortem ejus (Clodii) lacerari,
body, corpse, Cic. Mil. 32, 86; Cat. 64, 362; Prop. 3, 5, 22:vitis, quam juxta hominis mors laqueo pependerit,
Plin. 14, 19, 23, § 119; Stat. Th. 1, 768.—Hence, jestingly, of an old man:odiosum est mortem amplexari,
a corpse, a skeleton, Plaut. Bacch. 5, 2, 33.—Like phonos, the blood shed by murder:C.ensem multā morte recepit,
Verg. A. 9, 348.—That which brings death (of missiles), a deadly weapon ( poet.):D.mille cavet lapsas circum cava tempora mortes,
Stat. Th. 6, 792; Luc. 7, 517:per pectora saevas Exceptat mortes,
Sil. 9, 369.—Of a sentence or threat of death:ut auferat a me mortem istam,
Vulg. Ex. 10, 17;of terrible pangs and anxieties: contritiones mortis,
id. 2 Reg. 22, 5:dolores mortis,
id. Psa. 18, 4; 116, 3;of a cruel and murderous officer: aderat mors terrorque sociorum et civium lictor Sestius,
Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118.—Esp. (eccl. Lat.):mors secunda,
the second death, future punishment, Vulg. Apoc. 2, 11; 20, 6; 14:mors alone,
id. 1 Joh. 5, 16; also spiritual death, that of a soul under the dominion of sin:stimulus mortis peccatum est,
id. 1 Cor. 15, 56; Rom. 8, 6 et saep.; cf. Lact. 7, 10 fin. -
13 mors
mors, tis, f. [root mor, v. morior] (dat. morte, Varr. ap. Gell. 24), death in every form, natural or violent (syn.: letum, nex).I.Lit.:B.omnium rerum mors est extremum,
Cic. Fam. 6, 21, 1:mors ultima linea rerum est,
Hor. Ep. 1, 16, 79:mortem sibi consciscere,
to kill one's self, Cic. Verr. 2, 3, 56, § 129:obire,
to die, id. Phil. 5, 17, 48;Plaut Aul. prol. 15: nam necessest me... cras mortem exequi,
id. Ps. 4, 2, 38:certae occumbere morti,
to submit to, Verg. A. 2, 62:aliquem ad mortem dare,
to put to death, kill, Plaut. Am. 2, 2, 177:morti,
Hor. S. 2, 3, 197:aliquem morte multare,
Cic. Tusc. 1, 22, 50; so,per vim,
id. Verr. 2, 1, 5, § 14:morte multatus,
id. Tusc. 1, 40, 97; Tac. A. 6, 9; Plin. Ep. 8, 14, 15; Lact. 2, 9, 24:morte punire,
Plin. Ep. 8, 14, 12; Tac. A. 4, 44; 11, 18:mortis poena,
Cic. Cat. 4, 4, 7:morti addici,
id. Off. 3, 10, 45:omne humanum genus morte damnatum est,
Sen. Ep. 71, 15:Antonius civium suorum vitae sedebat mortisque arbiter,
Sen. Polyb. 16, 2:vitae et mortis habere potestatem,
Vulg. Sap. 16, 13:illata per scelus,
assassination, Cic. Mil. 7, 17:ad mortem se offerre pro patriā,
id. Tusc. 1, 15, 32: afferre, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare aliquem usque ad mortem,
Ter. Ad. 1, 2, 9:morte cadere,
Hor. C. 4, 2, 15: morte acerbissimā affici, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2:multare,
id. de Or. 1, 43, 100:ad mortem duci,
id. Tusc. 1, 42, 100:cui legatio ipsa morti fuisset,
brought death, id. Phil. 9, 1, 3:imperfecta,
blindness, Stat. Th. 11, 582: morte suā mori, to die a natural death:bella res est, mori suā morte,
Sen. Ep. 69, 6:mors suprema,
Hor. Ep. 2, 2, 173; Sil. 5, 416: mortis fine, Boëth. Consol. 2, 7: quae rapit ultima mors est, Lucil. ap. Sen. Ep. 24, 20: proximus morti = moriens, Aug. Civ. Dei, 22, 8; App. M. 1, 72; cf.:morti vicinus,
Aug. Serm. 306, 10; Hier. in Joel, 1, 13 al.; cf.:cui, mors cum appropinquet,
Cic. Fin. 5, 11, 31:cujus aetati mors propior erat,
Sall. H. 2, 41, 9:adpropinquante morte,
Cic. Div. 1, 30, 64 sq.:ut prorogetur tibi dies mortis,
Sen. Ben. 5, 17, 6:circa mortis diem,
id. Ep. 27, 2:mansurum est vitium usque ad diem mortis,
Cels. 7, 7, 15 init. — Poet.:mors sola fatetur quantula sint hominum corpuscula,
Juv. 10, 173. —In plur.:mortes, when several persons are spoken of: praeclarae mortes sunt imperatoriae,
Cic. Fin. 2, 30, 97; so Hor. S. 1, 3, 108:meorum,
Plin. Ep. 8, 16, 1:perdere mortes,
to throw away lives, to die in vain, Stat. Th. 9, 58:hinc subitae mortes,
Juv. 1, 144.—Also of different forms or modes of death:omnīs per mortīs,
Verg. A. 10, 854; cf.:omni imagine mortium,
Tac. H. 3, 28; Sen. Clem. 1, 18, 2.—Rarely of an abstract thing:fere rerum omnium oblivio morsque memoriae,
death, total loss, Plin. 14, 22, 28, § 142.—Personified.1.Mors, a goddess, the daughter of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. A. 11, 197; Hyg. Fab. praef.—2.(Eccl. Lat.) = eum qui habebat mortis imperium, id est, diabolum, Vulg. Heb. 2, 14; id. Isa. 28, 15; cf.:II.ero mors tua, o mors,
id. Hos. 13, 14; id. Apoc. 6, 8.—Transf.A.A dead body, corpse (mostly poet.): morte campos contegi, with corpses, Att. ap. Non. 110, 31:B.mortem ejus (Clodii) lacerari,
body, corpse, Cic. Mil. 32, 86; Cat. 64, 362; Prop. 3, 5, 22:vitis, quam juxta hominis mors laqueo pependerit,
Plin. 14, 19, 23, § 119; Stat. Th. 1, 768.—Hence, jestingly, of an old man:odiosum est mortem amplexari,
a corpse, a skeleton, Plaut. Bacch. 5, 2, 33.—Like phonos, the blood shed by murder:C.ensem multā morte recepit,
Verg. A. 9, 348.—That which brings death (of missiles), a deadly weapon ( poet.):D.mille cavet lapsas circum cava tempora mortes,
Stat. Th. 6, 792; Luc. 7, 517:per pectora saevas Exceptat mortes,
Sil. 9, 369.—Of a sentence or threat of death:ut auferat a me mortem istam,
Vulg. Ex. 10, 17;of terrible pangs and anxieties: contritiones mortis,
id. 2 Reg. 22, 5:dolores mortis,
id. Psa. 18, 4; 116, 3;of a cruel and murderous officer: aderat mors terrorque sociorum et civium lictor Sestius,
Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118.—Esp. (eccl. Lat.):mors secunda,
the second death, future punishment, Vulg. Apoc. 2, 11; 20, 6; 14:mors alone,
id. 1 Joh. 5, 16; also spiritual death, that of a soul under the dominion of sin:stimulus mortis peccatum est,
id. 1 Cor. 15, 56; Rom. 8, 6 et saep.; cf. Lact. 7, 10 fin. -
14 confinium
cōnfīnium, ī, n. (confinis), I) die Grenzscheide, Grenze zweier Gebiete, zweier Äcker (während vicinitas die Nachbarschaft in bezug auf Haus u. Hof), Trevirorum, Caes.: Lyciae et Pamphyliae, Liv.: Germaniae, Tac.: arbores in confinio natae, Varr. LL.: conveniet in omni re contrahenda,... vicinitatibus et confiniis aequum et facilem esse, bei Nachbarschafts- u. Grenzverhältnissen, Cic. de off. 2, 64. – II) übtr., gleichs. die Grenzscheide, Grenzlinie, a) der Zeit, mortis, Apul.: mortis ac vitae, Ps. Quint. decl.: quicquid est inter iuvenem et senem medium, in utriusque confinio positum, Sen. ep. 70, 2: Plur., confinia noctis, noctis dubiae, Abenddämmerung, Ov., lucis et noctis, Morgen- u. Abenddämmerung, Ov. (vgl. Bach Ov. met. 4, 401): confinia mortis, Tibull.: confinia mensum, Ov. – b) anderer Verhältnisse, qui in mediocre genus orationis profecti sunt, si pervenire eo non potuerunt, errantes perveniunt ad confinium eius generis, quod appellamus dissolutum, Cornif. rhet. 4, 16 (Kayser ad confinium [genet. plur. neutr. v. confinis no. II] genus eius generis): adhuc nemo exstitit, cuius virtutes nullo vitiorum confinio laederentur, durch Berührung mit dem Laster gefährdet werden, Plin. pan.: quoniam (mediocritas) in confinio boni malique (zwischen dem Guten u. Schlechten) posita est, Col.: in quam arto salutis exitiique fuerimus confinio (zwischen Erhaltung u. Untergang), Vell.: mox patuit breve c. artis et falsi (zwischen Wissenschaft u. Jrrtum), Tac.
-
15 confinium
cōnfīnium, ī, n. (confinis), I) die Grenzscheide, Grenze zweier Gebiete, zweier Äcker (während vicinitas die Nachbarschaft in bezug auf Haus u. Hof), Trevirorum, Caes.: Lyciae et Pamphyliae, Liv.: Germaniae, Tac.: arbores in confinio natae, Varr. LL.: conveniet in omni re contrahenda,... vicinitatibus et confiniis aequum et facilem esse, bei Nachbarschafts- u. Grenzverhältnissen, Cic. de off. 2, 64. – II) übtr., gleichs. die Grenzscheide, Grenzlinie, a) der Zeit, mortis, Apul.: mortis ac vitae, Ps. Quint. decl.: quicquid est inter iuvenem et senem medium, in utriusque confinio positum, Sen. ep. 70, 2: Plur., confinia noctis, noctis dubiae, Abenddämmerung, Ov., lucis et noctis, Morgen- u. Abenddämmerung, Ov. (vgl. Bach Ov. met. 4, 401): confinia mortis, Tibull.: confinia mensum, Ov. – b) anderer Verhältnisse, qui in mediocre genus orationis profecti sunt, si pervenire eo non potuerunt, errantes perveniunt ad confinium eius generis, quod appellamus dissolutum, Cornif. rhet. 4, 16 (Kayser ad confinium [genet. plur. neutr. v. confinis no. II] genus eius generis): adhuc nemo exstitit, cuius virtutes nullo vitiorum confinio laederentur, durch Berührung mit dem Laster gefährdet werden, Plin. pan.: quoniam (mediocritas) in confinio boni malique (zwischen dem Guten u. Schlechten) posita est, Col.: in quam arto salutis exitiique fuerim-————us confinio (zwischen Erhaltung u. Untergang), Vell.: mox patuit breve c. artis et falsi (zwischen Wissenschaft u. Jrrtum), Tac.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > confinium
-
16 Alius
1.Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):2.postquam belligerant Aetoli cum Aleis,
Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:I.alis rare,
Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:alid more freq.,
Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:aliae,
Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:ali,
Lucr. 6, 1226:alio,
Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.A.. In gen.:► Instances of the rare gen.eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,
Naev. Bell. Pun. 1, 16:alios multos,
Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:plures alios,
ib. ib. 12, 5:cum aliis pluribus,
ib. Act. 15, 35:an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?
Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:dum aliud aliquid flagiti conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 244:nec quisquam alius affuit,
id. ib. 1, 1, 269:panem vel aliud quidquam,
Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:quidquid aliud dare,
Vulg. Lev. 22, 25:ALIS NE POTESTO,
Inscr. Orell. 2488:datum Mi esse ab dis aliis,
Plaut. Am. prol. 12:adulescentulo in alio occupato amore,
Ter. And. 5, 1, 10:aut aliae cujus desiderium insideat rei,
Lucr. 3, 918:ne quam aliam quaerat copiam,
Ter. Heaut. 5, 1, 54:nisi quid pater ait aliud,
id. And. 5, 4, 47:si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,
Cic. Off. 1, 10, 33:quodcumque alid auget,
Lucr. 5, 257:Est alius quidam, parasitaster paululus,
Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,
Cic. Or. 71, 237:L. Aemilius alius vir erat,
Liv. 44, 18:Genus ecce aliud discriminis audi,
Juv. 12, 24:alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,
Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:nemo alius,
Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:alius nemo,
Cic. Quinct. 76:plus alimenti est in pane quam in ullo alio,
Cels. 2, 18:aliud esse causae suspicamur,
Cic. Fl. 39:Anne aliud tunc praefecti?
Juv. 4, 78:estne viris reliqui aliud,
Sall. Fragm. 187, 19:aliud auxilii,
Tac. A. 5, 8:aliud subsidii,
id. ib. 12, 46:alia honorum,
id. ib. 1, 9:alia sumptuum,
id. ib. 15, 15:sunt alia quae magis timeam,
Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:haec aliaque,
Tac. H. 3, 51 al. —Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?
Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,
Cic. Phil. 6, 6:utar post alio, si invenero melius,
something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,si in aliud tempus differetur,
Caes. B C. 1, 86:an alium exspectamus?
Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:siti magis quam alia re accenditur,
Sall. J. 89, 5:neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,
Caes. B. C. 1, 85:neque creatura alia poterit nos separare,
Vulg. Rom. 8, 39.alius:B.alius generis bestiae,
Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:alius ingenii,
Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:alius ordinis,
Amm. 30, 5, 10:artificis aliusve,
Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:alius coloris,
Non. p. 450:nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,
Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.(α).With atque, ac, or et:(β).illi sunt alio ingenio atque tu,
Plaut. Ps. 4, 7, 35:alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?
Ter. And. 3, 3, 13:potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,
Cic. Or. 71, 237:longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,
id. Att. 11, 10:res alio modo est ac putatur,
id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,
Caes. B. G. 3, 28:non alius essem atque nunc sum,
Cic. Fam. 1, 9:longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,
Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:alia atque antea sentiret,
id. Hann. 2, 2:lux longe alia est solis et lychnorum,
is very different, Cic. Cael. 28.—With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):(γ).amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,
nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,
id. Fam. 7, 13:erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,
id. de Or. 2, 12:Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?
id. Phil. 8, 3:nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,
id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?
id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,
Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,
id. Lys. 1, 4:neque aliud huic defuit quam generosa stirps,
id. Eum. 1, 2:Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,
Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,
Cic. Sest. 6, 13:ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,
id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,
id. 2, 63; 31, 24:sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,
id. 2, 29:ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,
Suet. Caes. 20:mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,
id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:quid aliud quam ad bellum vocabantur?
Flor. 3, 23 med.; so,Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?
Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2:quod alium quam se cooptassent,
Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:Quid te aliud sollicitat?
id. ib. 1, 2, 82:Quid aliud tibi vis?
id. Heaut. 2, 3, 90:Numquid vis aliud?
id. Eun. 1, 2, 111:Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,
Juv. 12, 48:Quid enim est aliud Antonius?
Cic. Phil. 2, 70:Quid est aliud furere?
id. Pis. 47:Quid est alia sinistra liberalitas?
Cat. 29, 15 al. —With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):(δ).qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,
other than, Plaut. Poen. prol. 22:quod est aliud melle,
Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:neve putes alium sapiente bonoque beatum,
Hor. Ep. 1, 16, 20:alius Lysippo,
id. ib. 2, 1, 240:accusator alius Sejano,
Phaedr. 3, prol. 41.—With praeter:(ε).nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 249:nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,
Cic. Off. 2, 2, 5:non est alius praeter eum,
Vulg. Marc. 12, 32:rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?
Cic. de Or. 2, 69:Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?
id. Clu. 62:nec jam tela alia habebant praeter gladios,
Liv. 38, 21, 5.—With extra (eccl. Lat.):(ζ).neque est alius extra te,
Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—With absque (eccl. Lat.):(η).non est alius Deus absque te,
Vulg. 1 Par. 17, 20.—With praeterquam:II.cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,
Liv. 3, 40.Esp.A.In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:B.quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?
Cic. Phil. 2, 111:latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,
id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,
Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,
Cic. Fam. 15, 4, 8:proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,
id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,
id. Tusc. 5, 13, 38:principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,
Nep. Pelop. 1, 4:nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,
Verg. E. 1, 65:alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,
Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,
Caes. B. G. 1, 8:Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,
Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,
Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,
Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;alius autem pecuniam],
id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,
Juv. 14, 321:Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,
Plin. Pan. 72:aliud est male dicere, aliud accusare,
Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:aliud est servum esse, aliud servire,
id. 5, 10, 60 al.:jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,
Liv. 1, 12; cf. infra, e.—Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.C.Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?
one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:fallacia alia aliam trudit,
Ter. And. 4, 4, 40:fecerunt alii quidem alia quam multa,
Cic. Phil. 3, 20, 6:signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,
some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:alius in alia est re magis utilis,
id. Sex. Rosc. 111:alius ex alia parte,
id. Verr. 1, 66:dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,
Verg. G. 1, 276:ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,
Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,
id. Q. Fr. 3, 1, 7:habes Sardos venales, alium alio nequiorem,
one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un al'autre,
Caes. B. G. 2, 26 Herz.:legiones aliae alia in parte resistunt,
id. ib. 2, 22:alius alia causa illata,
id. ib. 1, 39:cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,
Suet. Vesp. 6:alius alii subsidium ferunt,
Caes. B. G. 2, 26:alius alio more viventes,
each in a different way, Sall. C. 6, 2:alius alii tanti facinoris conscii,
id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:alii autem aliud clamabant,
Vulg. Act. 19, 32:illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,
now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:aliter ab aliis digeruntur,
id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:equites alii alia dilapsi sunt,
some in this way, some in that, Liv. 44, 43:cum alii alio mitterentur,
id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:jussit alios alibi fodere,
Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:D.ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,
Ter. Heaut. 3, 3, 37:aliud ex alio succurrit mihi,
Cic. Fragm. C. 12:alid ex alio reficit natura,
Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,
Cic. Tusc. 5, 24, 69:alias ex aliis nectendo moras,
Liv. 7, 39:aliam ex alia prolem,
Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:nos alia ex aliis in fata vocamur,
id. A. 3, 494:quae impie per biennium alia super alia es ausus,
Liv. 3, 56; 23, 36:aliud super aliud scelus,
id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,
Sall. J. 63, 5.—Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:E.eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,
Cic. Or. 22, 72:alio atque alio loco requiescere,
in different places, Sall. J. 72, 2:inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,
Liv. 8, 23:aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,
Sen. Ep. 32, 2:cum alia atque alia appetendo loca munirent,
Liv. 1, 8:milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,
id. 2, 2:luna alio atque alio loco exoritur,
Plin. 2, 10:febres aliae aliaeque subinde oriuntur,
Cels. 3, 3:cancer aliis aliisque signis discernitur,
id. 5, 26:aliis atque aliis causis,
Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,
id. ib. 36, 2:aliis post aliis minitari,
id. ib. 55, 8.—Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:F.nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,
Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,
id. ib. 3, 3, 13:Huic aliud mercedis erit,
Verg. E. 6, 26:longe alia mihi mens est,
Sall. C. 52, 2:Vos aliam potatis aquam,
Juv. 5, 52:lectus non alius cuiquam,
id. 8, 178:ensesque recondit mors alia,
Stat. Th. 7, 806:ostensus est in alia effigie,
Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:alium fecisti me, alius ad te veneram,
Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:homines alii facti sunt,
Cic. Fam. 11, 12:mutaberis in virum alium,
Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,
Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,
Cic. Fam. 10, 12:de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,
id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,
Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:G.Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,
Caes. B. G. 1, 41:inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,
Liv. 7, 26:vulgus aliud trucidatum,
id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,
Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,
id. ib. 6, 33 al.—Like alter, one of two, the other of two:H.huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,
Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,
Sall. C. 54, 1 Kritz:duo Romani super alium alius corruerunt,
one upon the other, Liv. 1, 25, 5:ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,
each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:marique alio Nicopolim ingressus,
Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,alias partes fovere,
the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,
Caes. B. G. 1, 1 Herz.:classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,
Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,
a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:alius Nero,
Suet. Tit. 7.—A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:A.mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,
than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:facinus, quo non fortius ausit alis,
Cat. 66, 28:Fama malum qua non aliud velocius ullum,
Verg. A. 4, 174:quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,
Sall. J. 2, 4:quo non aliud atrocius visum,
Tac. A. 6, 24:(Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,
Sall. J. 96, 3:neque majus aliud neque praestabilius invenias,
id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:non alia ante Romana pugna atrocior fuit,
id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).1.In gen.a.Of place:b.fortasse tu profectus alio fueras,
Ter. Eun. 2, 2, 49:ut ab Norba alio traducerentur,
Liv. 32, 2:translatos alio maerebis amores,
Hor. Epod. 15, 23:decurrens alio,
id. S. 2, 1, 32:nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,
id. ib. 2, 2, 55.—With quo:Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,
to some other place, Cic. Att. 9, 17:si quando Romam aliove quo mitterent legatos,
Liv. 38, 30. —Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):c.illi suum animum alio conferunt,
Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,
id. Eun. 3, 1, 60 Don.:hi narrata ferunt alio,
Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:sed, si placet, sermonem alio transferamus,
id. de Or. 1, 29, 133:quoniam alio properare tempus monet,
Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—Of purpose or design:2.appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,
for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:hoc longe alio spectabat,
looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:b.hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,
Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:nihil alio atque alio spargitur,
Sen. Brev. Vit. 11, 2.—Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:c.et ceteri quidem alius alio,
Cic. Off. 3, 20, 80:aliud alio dissipavit,
id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,
Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;B.in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,
for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:quo alio nisi ad nos confugerent?
Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—C.ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).1.Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.a.At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.b.Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,
Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):sed alias jocabimur,
Cic. Fam. 7, 13, 2:sed plura scribemus alias,
id. ib. 7, 6:et alias et in consulatus petitione vinci,
id. Planc. 18:nil oriturum alias,
Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:recte secusne, alias viderimus,
Cic. Ac. 2, 44, 135:Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,
Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;nunc, etc.,
Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,
Curt. 4, 3, 18:alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,
id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,
Cic. Att. 4, 2, 2:consilio numquam alias dato,
Hor. C. 3, 5, 45:numquam ante alias,
Liv. 2, 22, 7:non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,
id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:si quando umquam ante alias,
id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,
Suet. Aug. 75.—Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:c.Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,
Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,
id. Fin. 2, 27, 87:contentius alias, alias summissius,
id. de Or. 3, 55, 212:cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,
Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,
Cic. Sen. 15, 51:geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,
id. de Or. 3, 54, 206:hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,
Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,
Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:d.et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,
Cic. Inv. 2, 13, 45:alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,
id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):illi alias aliud iisdem de rebus judicant,
id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:(deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,
id. Red. in Sen. 30:ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,
id. Div. 2, 54, 111.—Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;e.also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,
Cic. Tusc. 4, 4, 7:fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,
id. ib. 5, 4, 11:quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,
id. Ac. 2, 3, 9:quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,
id. de Or. 1, 9, 38:cum saepe alias, tum apud centumviros,
id. Brut. 39, 144:cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,
id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:neque tum solum, sed saepe alias,
Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:nunc tamen libentius quam saepe alias,
Symm. Ep. 1, 90.—So,Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—f.Raro alias, rarely at other times, on other occasions:g.ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,
Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):2.non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,
never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:non alias militi familiarior dux fuit,
Liv. 7, 33; 45, 7:non alias majore mole concursum,
Tac. A. 2, 46; 4. 69;11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,
id. Agr. 5:haud alias intentior populus plus vocis permisit,
id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):3.Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,
Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,
Macr. S. 5, 19.—Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:4.in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,
Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):5.non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 73:debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,
by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —D. 1.With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.a.With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:b.sed aliter atque ostenderam facio,
Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:aliter ac nos vellemus,
Cic. Mil. 9, 23:de quo tu aliter sentias atque ego,
id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:si aliter nos faciant quam aequum est,
Plaut. Stich. 1, 1, 42:si aliter quippiam coacti faciant quam libere,
Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?
id. Rep. 1, 4, 7.—Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:* c.Non aliter quam si ruat omnis Karthago,
Verg. A. 4, 669:dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,
Ov. Tr. 1, 3, 73:nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,
Liv. 23, 4; 21, 63, 9:illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,
id. 3, 51, 12:nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,
Tac. A. 1, 6; 1, 49:Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,
Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:non aliter quam cum, etc.,
Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:nec scripsi aliter ac si, etc.,
Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:Non aliter quam qui lembum subigit,
Verg. G. 1, 201:non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,
Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,
id. 5, 8, 1:patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,
Juv. 7, 220:successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,
Tac. A. 6, 30.—Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:d.cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,
Mel. 1, 9, 6.—Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:e.qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,
Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —Non aliter quam ut, on no other condition than that:2.neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,
Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—Without a comparative clause expressed.a.In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:b.vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,
though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:tu si aliter existimes, nihil errabis,
Cic. Fam. 3, 7, 16:ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,
in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:Si quis aliter docet,
Vulg. 1 Tim. 6, 3:quae aliter se habent,
ib. ib. 5, 25:Quippe aliter tunc vivebant homines,
Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:non fuit faciendum aliter,
Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:Ergo non aliter poterit dormire?
Juv. 3, 281:aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,
Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),
Verg. A. 9, 65:haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,
id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,
Hor. Epod. 14, 10:neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,
id. C. 1, 18, 4:neque exercitum Romanum aliter transmissurum,
Tac. H. 5, 19:nec aliter expiari potest,
Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;Fieri aliter non potest,
Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;fieri non potuit aliter,
Cic. Att. 6, 6.—Esp.(α).Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:(β).verum aliter evenire multo intellegit,
Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):amplis cornibus et nigris potius quam aliter,
Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:dis aliter visum,
Verg. A. 2, 428:sin aliter tibi videtur,
Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,
Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:(γ).sed longe aliter est amicus atque amator,
Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;ego isti nihilo sum aliter ac fui,
Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:(δ).jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),
Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,
Nep. Them. 7 fin.:aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
Sall. C. 29, 3 Kritz:aliter non viribus ullis Vincere poteris,
Verg. A. 6, 147:veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,
Tac. H. 4, 59:quoniam aliter non possem,
Vulg. Sap. 8, 21.—Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:(ε).aliter utimur propriis, aliter commodatis,
Tac. Or. 32:Aliter catuli longe olent, aliter sues,
Plaut. Ep. 4, 2, 9:aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,
id. Ac. 2, 47, 143:idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,
Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):(ζ).quoniam aliter ab aliis digeruntur,
Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,
Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,
Plin. 37, 2, 10, § 28:idque non aliter clarius intellegi potest,
id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276. -
17 alius
1.Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):2.postquam belligerant Aetoli cum Aleis,
Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:I.alis rare,
Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:alid more freq.,
Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:aliae,
Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:ali,
Lucr. 6, 1226:alio,
Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.A.. In gen.:► Instances of the rare gen.eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,
Naev. Bell. Pun. 1, 16:alios multos,
Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:plures alios,
ib. ib. 12, 5:cum aliis pluribus,
ib. Act. 15, 35:an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?
Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:dum aliud aliquid flagiti conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 244:nec quisquam alius affuit,
id. ib. 1, 1, 269:panem vel aliud quidquam,
Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:quidquid aliud dare,
Vulg. Lev. 22, 25:ALIS NE POTESTO,
Inscr. Orell. 2488:datum Mi esse ab dis aliis,
Plaut. Am. prol. 12:adulescentulo in alio occupato amore,
Ter. And. 5, 1, 10:aut aliae cujus desiderium insideat rei,
Lucr. 3, 918:ne quam aliam quaerat copiam,
Ter. Heaut. 5, 1, 54:nisi quid pater ait aliud,
id. And. 5, 4, 47:si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,
Cic. Off. 1, 10, 33:quodcumque alid auget,
Lucr. 5, 257:Est alius quidam, parasitaster paululus,
Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,
Cic. Or. 71, 237:L. Aemilius alius vir erat,
Liv. 44, 18:Genus ecce aliud discriminis audi,
Juv. 12, 24:alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,
Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:nemo alius,
Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:alius nemo,
Cic. Quinct. 76:plus alimenti est in pane quam in ullo alio,
Cels. 2, 18:aliud esse causae suspicamur,
Cic. Fl. 39:Anne aliud tunc praefecti?
Juv. 4, 78:estne viris reliqui aliud,
Sall. Fragm. 187, 19:aliud auxilii,
Tac. A. 5, 8:aliud subsidii,
id. ib. 12, 46:alia honorum,
id. ib. 1, 9:alia sumptuum,
id. ib. 15, 15:sunt alia quae magis timeam,
Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:haec aliaque,
Tac. H. 3, 51 al. —Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?
Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,
Cic. Phil. 6, 6:utar post alio, si invenero melius,
something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,si in aliud tempus differetur,
Caes. B C. 1, 86:an alium exspectamus?
Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:siti magis quam alia re accenditur,
Sall. J. 89, 5:neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,
Caes. B. C. 1, 85:neque creatura alia poterit nos separare,
Vulg. Rom. 8, 39.alius:B.alius generis bestiae,
Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:alius ingenii,
Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:alius ordinis,
Amm. 30, 5, 10:artificis aliusve,
Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:alius coloris,
Non. p. 450:nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,
Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.(α).With atque, ac, or et:(β).illi sunt alio ingenio atque tu,
Plaut. Ps. 4, 7, 35:alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?
Ter. And. 3, 3, 13:potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,
Cic. Or. 71, 237:longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,
id. Att. 11, 10:res alio modo est ac putatur,
id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,
Caes. B. G. 3, 28:non alius essem atque nunc sum,
Cic. Fam. 1, 9:longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,
Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:alia atque antea sentiret,
id. Hann. 2, 2:lux longe alia est solis et lychnorum,
is very different, Cic. Cael. 28.—With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):(γ).amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,
nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,
id. Fam. 7, 13:erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,
id. de Or. 2, 12:Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?
id. Phil. 8, 3:nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,
id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?
id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,
Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,
id. Lys. 1, 4:neque aliud huic defuit quam generosa stirps,
id. Eum. 1, 2:Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,
Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,
Cic. Sest. 6, 13:ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,
id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,
id. 2, 63; 31, 24:sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,
id. 2, 29:ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,
Suet. Caes. 20:mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,
id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:quid aliud quam ad bellum vocabantur?
Flor. 3, 23 med.; so,Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?
Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2:quod alium quam se cooptassent,
Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:Quid te aliud sollicitat?
id. ib. 1, 2, 82:Quid aliud tibi vis?
id. Heaut. 2, 3, 90:Numquid vis aliud?
id. Eun. 1, 2, 111:Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,
Juv. 12, 48:Quid enim est aliud Antonius?
Cic. Phil. 2, 70:Quid est aliud furere?
id. Pis. 47:Quid est alia sinistra liberalitas?
Cat. 29, 15 al. —With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):(δ).qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,
other than, Plaut. Poen. prol. 22:quod est aliud melle,
Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:neve putes alium sapiente bonoque beatum,
Hor. Ep. 1, 16, 20:alius Lysippo,
id. ib. 2, 1, 240:accusator alius Sejano,
Phaedr. 3, prol. 41.—With praeter:(ε).nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 249:nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,
Cic. Off. 2, 2, 5:non est alius praeter eum,
Vulg. Marc. 12, 32:rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?
Cic. de Or. 2, 69:Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?
id. Clu. 62:nec jam tela alia habebant praeter gladios,
Liv. 38, 21, 5.—With extra (eccl. Lat.):(ζ).neque est alius extra te,
Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—With absque (eccl. Lat.):(η).non est alius Deus absque te,
Vulg. 1 Par. 17, 20.—With praeterquam:II.cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,
Liv. 3, 40.Esp.A.In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:B.quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?
Cic. Phil. 2, 111:latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,
id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,
Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,
Cic. Fam. 15, 4, 8:proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,
id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,
id. Tusc. 5, 13, 38:principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,
Nep. Pelop. 1, 4:nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,
Verg. E. 1, 65:alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,
Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,
Caes. B. G. 1, 8:Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,
Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,
Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,
Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;alius autem pecuniam],
id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,
Juv. 14, 321:Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,
Plin. Pan. 72:aliud est male dicere, aliud accusare,
Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:aliud est servum esse, aliud servire,
id. 5, 10, 60 al.:jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,
Liv. 1, 12; cf. infra, e.—Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.C.Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?
one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:fallacia alia aliam trudit,
Ter. And. 4, 4, 40:fecerunt alii quidem alia quam multa,
Cic. Phil. 3, 20, 6:signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,
some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:alius in alia est re magis utilis,
id. Sex. Rosc. 111:alius ex alia parte,
id. Verr. 1, 66:dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,
Verg. G. 1, 276:ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,
Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,
id. Q. Fr. 3, 1, 7:habes Sardos venales, alium alio nequiorem,
one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un al'autre,
Caes. B. G. 2, 26 Herz.:legiones aliae alia in parte resistunt,
id. ib. 2, 22:alius alia causa illata,
id. ib. 1, 39:cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,
Suet. Vesp. 6:alius alii subsidium ferunt,
Caes. B. G. 2, 26:alius alio more viventes,
each in a different way, Sall. C. 6, 2:alius alii tanti facinoris conscii,
id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:alii autem aliud clamabant,
Vulg. Act. 19, 32:illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,
now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:aliter ab aliis digeruntur,
id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:equites alii alia dilapsi sunt,
some in this way, some in that, Liv. 44, 43:cum alii alio mitterentur,
id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:jussit alios alibi fodere,
Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:D.ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,
Ter. Heaut. 3, 3, 37:aliud ex alio succurrit mihi,
Cic. Fragm. C. 12:alid ex alio reficit natura,
Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,
Cic. Tusc. 5, 24, 69:alias ex aliis nectendo moras,
Liv. 7, 39:aliam ex alia prolem,
Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:nos alia ex aliis in fata vocamur,
id. A. 3, 494:quae impie per biennium alia super alia es ausus,
Liv. 3, 56; 23, 36:aliud super aliud scelus,
id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,
Sall. J. 63, 5.—Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:E.eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,
Cic. Or. 22, 72:alio atque alio loco requiescere,
in different places, Sall. J. 72, 2:inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,
Liv. 8, 23:aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,
Sen. Ep. 32, 2:cum alia atque alia appetendo loca munirent,
Liv. 1, 8:milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,
id. 2, 2:luna alio atque alio loco exoritur,
Plin. 2, 10:febres aliae aliaeque subinde oriuntur,
Cels. 3, 3:cancer aliis aliisque signis discernitur,
id. 5, 26:aliis atque aliis causis,
Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,
id. ib. 36, 2:aliis post aliis minitari,
id. ib. 55, 8.—Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:F.nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,
Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,
id. ib. 3, 3, 13:Huic aliud mercedis erit,
Verg. E. 6, 26:longe alia mihi mens est,
Sall. C. 52, 2:Vos aliam potatis aquam,
Juv. 5, 52:lectus non alius cuiquam,
id. 8, 178:ensesque recondit mors alia,
Stat. Th. 7, 806:ostensus est in alia effigie,
Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:alium fecisti me, alius ad te veneram,
Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:homines alii facti sunt,
Cic. Fam. 11, 12:mutaberis in virum alium,
Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,
Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,
Cic. Fam. 10, 12:de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,
id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,
Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:G.Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,
Caes. B. G. 1, 41:inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,
Liv. 7, 26:vulgus aliud trucidatum,
id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,
Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,
id. ib. 6, 33 al.—Like alter, one of two, the other of two:H.huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,
Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,
Sall. C. 54, 1 Kritz:duo Romani super alium alius corruerunt,
one upon the other, Liv. 1, 25, 5:ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,
each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:marique alio Nicopolim ingressus,
Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,alias partes fovere,
the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,
Caes. B. G. 1, 1 Herz.:classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,
Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,
a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:alius Nero,
Suet. Tit. 7.—A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:A.mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,
than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:facinus, quo non fortius ausit alis,
Cat. 66, 28:Fama malum qua non aliud velocius ullum,
Verg. A. 4, 174:quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,
Sall. J. 2, 4:quo non aliud atrocius visum,
Tac. A. 6, 24:(Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,
Sall. J. 96, 3:neque majus aliud neque praestabilius invenias,
id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:non alia ante Romana pugna atrocior fuit,
id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).1.In gen.a.Of place:b.fortasse tu profectus alio fueras,
Ter. Eun. 2, 2, 49:ut ab Norba alio traducerentur,
Liv. 32, 2:translatos alio maerebis amores,
Hor. Epod. 15, 23:decurrens alio,
id. S. 2, 1, 32:nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,
id. ib. 2, 2, 55.—With quo:Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,
to some other place, Cic. Att. 9, 17:si quando Romam aliove quo mitterent legatos,
Liv. 38, 30. —Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):c.illi suum animum alio conferunt,
Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,
id. Eun. 3, 1, 60 Don.:hi narrata ferunt alio,
Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:sed, si placet, sermonem alio transferamus,
id. de Or. 1, 29, 133:quoniam alio properare tempus monet,
Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—Of purpose or design:2.appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,
for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:hoc longe alio spectabat,
looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:b.hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,
Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:nihil alio atque alio spargitur,
Sen. Brev. Vit. 11, 2.—Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:c.et ceteri quidem alius alio,
Cic. Off. 3, 20, 80:aliud alio dissipavit,
id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,
Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;B.in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,
for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:quo alio nisi ad nos confugerent?
Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—C.ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).1.Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.a.At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.b.Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,
Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):sed alias jocabimur,
Cic. Fam. 7, 13, 2:sed plura scribemus alias,
id. ib. 7, 6:et alias et in consulatus petitione vinci,
id. Planc. 18:nil oriturum alias,
Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:recte secusne, alias viderimus,
Cic. Ac. 2, 44, 135:Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,
Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;nunc, etc.,
Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,
Curt. 4, 3, 18:alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,
id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,
Cic. Att. 4, 2, 2:consilio numquam alias dato,
Hor. C. 3, 5, 45:numquam ante alias,
Liv. 2, 22, 7:non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,
id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:si quando umquam ante alias,
id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,
Suet. Aug. 75.—Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:c.Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,
Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,
id. Fin. 2, 27, 87:contentius alias, alias summissius,
id. de Or. 3, 55, 212:cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,
Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,
Cic. Sen. 15, 51:geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,
id. de Or. 3, 54, 206:hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,
Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,
Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:d.et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,
Cic. Inv. 2, 13, 45:alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,
id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):illi alias aliud iisdem de rebus judicant,
id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:(deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,
id. Red. in Sen. 30:ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,
id. Div. 2, 54, 111.—Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;e.also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,
Cic. Tusc. 4, 4, 7:fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,
id. ib. 5, 4, 11:quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,
id. Ac. 2, 3, 9:quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,
id. de Or. 1, 9, 38:cum saepe alias, tum apud centumviros,
id. Brut. 39, 144:cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,
id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:neque tum solum, sed saepe alias,
Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:nunc tamen libentius quam saepe alias,
Symm. Ep. 1, 90.—So,Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—f.Raro alias, rarely at other times, on other occasions:g.ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,
Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):2.non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,
never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:non alias militi familiarior dux fuit,
Liv. 7, 33; 45, 7:non alias majore mole concursum,
Tac. A. 2, 46; 4. 69;11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,
id. Agr. 5:haud alias intentior populus plus vocis permisit,
id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):3.Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,
Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,
Macr. S. 5, 19.—Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:4.in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,
Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):5.non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 73:debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,
by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —D. 1.With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.a.With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:b.sed aliter atque ostenderam facio,
Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:aliter ac nos vellemus,
Cic. Mil. 9, 23:de quo tu aliter sentias atque ego,
id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:si aliter nos faciant quam aequum est,
Plaut. Stich. 1, 1, 42:si aliter quippiam coacti faciant quam libere,
Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?
id. Rep. 1, 4, 7.—Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:* c.Non aliter quam si ruat omnis Karthago,
Verg. A. 4, 669:dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,
Ov. Tr. 1, 3, 73:nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,
Liv. 23, 4; 21, 63, 9:illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,
id. 3, 51, 12:nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,
Tac. A. 1, 6; 1, 49:Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,
Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:non aliter quam cum, etc.,
Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:nec scripsi aliter ac si, etc.,
Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:Non aliter quam qui lembum subigit,
Verg. G. 1, 201:non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,
Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,
id. 5, 8, 1:patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,
Juv. 7, 220:successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,
Tac. A. 6, 30.—Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:d.cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,
Mel. 1, 9, 6.—Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:e.qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,
Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —Non aliter quam ut, on no other condition than that:2.neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,
Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—Without a comparative clause expressed.a.In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:b.vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,
though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:tu si aliter existimes, nihil errabis,
Cic. Fam. 3, 7, 16:ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,
in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:Si quis aliter docet,
Vulg. 1 Tim. 6, 3:quae aliter se habent,
ib. ib. 5, 25:Quippe aliter tunc vivebant homines,
Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:non fuit faciendum aliter,
Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:Ergo non aliter poterit dormire?
Juv. 3, 281:aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,
Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),
Verg. A. 9, 65:haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,
id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,
Hor. Epod. 14, 10:neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,
id. C. 1, 18, 4:neque exercitum Romanum aliter transmissurum,
Tac. H. 5, 19:nec aliter expiari potest,
Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;Fieri aliter non potest,
Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;fieri non potuit aliter,
Cic. Att. 6, 6.—Esp.(α).Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:(β).verum aliter evenire multo intellegit,
Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):amplis cornibus et nigris potius quam aliter,
Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:dis aliter visum,
Verg. A. 2, 428:sin aliter tibi videtur,
Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,
Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:(γ).sed longe aliter est amicus atque amator,
Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;ego isti nihilo sum aliter ac fui,
Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:(δ).jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),
Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,
Nep. Them. 7 fin.:aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
Sall. C. 29, 3 Kritz:aliter non viribus ullis Vincere poteris,
Verg. A. 6, 147:veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,
Tac. H. 4, 59:quoniam aliter non possem,
Vulg. Sap. 8, 21.—Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:(ε).aliter utimur propriis, aliter commodatis,
Tac. Or. 32:Aliter catuli longe olent, aliter sues,
Plaut. Ep. 4, 2, 9:aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,
id. Ac. 2, 47, 143:idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,
Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):(ζ).quoniam aliter ab aliis digeruntur,
Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,
Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,
Plin. 37, 2, 10, § 28:idque non aliter clarius intellegi potest,
id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276. -
18 metus [1]
1. metus, ūs, m., die Furcht, Besorgnis, auch = Einschüchterung (Ggstz. spes, confidentia), I) eig.: 1) im allg., verb. metus ac timor (Bangigkeit), Cic.: metus animi, Cic.: metus maternus, Ps. Quint. decl.: iustus (begründete), Ulp. dig.: magnus, Liv.: metus caecus, Ov.: maior, novus, Cels.: parvus, Liv.: vanus, Liv.: Plur. metus, Befürchtungen, Cic. u.a. (s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 637. Dräger Tac. ann. 4, 69, 3): metus inanes, Plin. ep.: vani, Cels.: alii, Cic.: diurni et nocturni, Cic. – volo abstergere animi tui metum, Cic.: adducere alqm in eum metum, ut etc., Cic.: adhibere metum, Ggstz. amovere metum, Quint.: metum, in quo nunc est, adimere, Ter.: admovere parvum metum, Liv.: afferre alci metum (v. einer Sache), Cic.: neque id ullum metum affert, Cels.: amovere metum, Ter. u. Cic. u. (Ggstz. adhibere) Quint.: ardere tum cupiditate, tum metu, Cic.: cadit in alqm metus, es trifft jmd. F., Cic.: capere metum, Liv.: capit alqm metus, Liv.: capit alqm metus m. folg. Acc. c. Infin., Suet.: alqm in metum adducere, Cic.: compellere alqm in metum, Tac., in eundem metum, Liv.: compelli metu, Liv.: metus Romani nominis comprimit alqm, Liv.: conicere alqm in tantum metum, ut etc., Liv.: miserrimum genus morbi, in quo simul aeger et siti et aquae metu cruciatur, Cels.: deicere metum Siciliae damnatione eius, Cic.: defendere provinciam non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis, Cic.: demere fratris metum, Liv.: demere metum omnem, Liv.: demere paulatim metum, Ov.: deponere metum, Cic.: mollitiā decretorum vobis dignitatem, illi metum detrahi, Sall. fr.: alqd metum detrahit, Cels.: in metu esse, in Furcht sein, sich fürchten, propter alqm, Ter., od. gefürchtet werden, Cic.: est in metu peregrinantium, ut etc., sie fürchten, es möchte nicht usw., Plin.: nullus hostium (vor den F.) metus in propinquo est, Liv.: ubi ex anguibus metus est, Cels.: cum inflammationis sit metus, Cels.: eripere metum, Cic.: exanimare alqm metu (v. einer Rede), Ter.: exanimari metu, Cic.: exonerare alqm metu, Ter., civitatem vano metu, Liv.: iam omnes isti, qui portenduntur, metus exstinguentur, Cic.: exuere omnem metum, Ov.: metum facere (v. einem Umstand), Liv., Cels. u. Quint.: alci metum facere (v. Umständen u. Pers.), Liv. u. Ov.: fingere sibi metum, Liv., sibi inanes metus, Plin. ep.: frangi ac debilitari metu, Cic.: vanos res ista habet (verursacht) metus, Ov.: ego quidem praecipuum metum, quod ad te attinebat, habui (habe gehegt), Cael. in Cic. ep.: haeret lingua metu, Ter.: magnus plebem metus incessit, Liv.: ne mortis quidem metu inclinari, Liv.: incutere alci magnum metum, Cael. in Cic. ep.: incutere dolores et metus, Sen.: inferre maiorem metum, Liv.: inicere alci metum, Caes., alci curam metumque, Liv.: per alqm alci metum proponere et inicere, Cic.: metus omnis, qui tacitus insidebat animis, Liv.: lenire aegri metum probabili sermone, Cels.: quorundam vani metus levandi sunt, Cels.: his levabat omnem vulnerum metum nobilitas mortis et gloria, Cic.: levari metu, Liv.: liberare alqm hoc metu, Ter. (vgl. unten mit de): interdum obiciebatur animo metus quidam, Cic.: offerre metum, Cic.: omittere metum, Curt.: perfusus ultimi supplicii metu, Liv.: in futurum ponere metus, Ov. (vgl. unten m. pro): hoc metuere, alterum in metu non ponere, von dem anderen nichts besorgen, Poët. bei Cic. ad Att. 14, 21, 3: quis ad propulsandum metum diligentior? Cic.: post gratulationem redire in metum, Plin. ep.: removere (beseitigen) metum, Sall. u. Liv.: paulum respirare a metu coepit, Cic.: simulare metum, Sall.: solve metus, Verg.: solvite metum corde, Verg.: sed alius rursus metus subest, Cels.: alqm vel spe confiolari vel metu terrere, Cels.: terrere alqm metu mortis od. alqm metu supplicii, Curt.: territare metu, Caes.: ne omnino metum reditus sui barbaris tolleret (benehme), Caes.: sic simul sitis et aquae metus tollitur (wird gehoben), Cels. – m. Ang. wovor? teils durch den Genet., existimationis, Cic.: mortis, Liv.: hostium, Liv.: qui insuetis adeundi propius metus erat, Liv.: haec vox metum iniecit imperata recusandi, Liv.: vetandi metu vel agnoscendi pudore, Tac.; teils durch ab od. ex m. Abl., a vi atque ira deorum, Liv.: a Romanis, Liv.: ex imperatore, Tac.: ex duce metus (Plur.), Tac.: si nullus ex se metus aut spes, Tac.; teils durch einen Finalsatz m. ne u. Konj., semper sunt in metu, ne etc., Cic.: metu (aus F.), ne amitteret praemissas iam cohortes, Tac.: esse metus coepit, ne etc., Ov.: quod ubi Romam est nuntiatum maestitiam omnibus, senatui curam metumque iniecit, ne etc., Liv. 5, 7, 4. – u. nach metus est, mihi metus est durch Acc. u. Infin., Liv. u. Ter. – durch das Adi., wie alienus, F. vor anderen, Ter.: regius, F. vor dem Könige, Liv.: hostilis, vor den Feinden, Sall.: Punicus, vor den Puniern, Sall. fr.: u. so Parthicus, die Besorgnis vor einem Kriege mit den Parthern, Cic. – m. Ang. weshalb? durch propter m. Akk., me esse in metu propter te unum, Cic.: durch de m. Abl., de fratre, Cic.: omni te de me metu libero, Cic. – m. Ang. wofür? durch pro m. Abl., metum pro universa re publica intervenisse, Liv.: ut omnem pro me metum ponas, Plin. ep. – 2) insbes., das ehrfurchtsvolle Schaudern, die Ehrfurcht, mens trepidat metu, Hor.: laurus multos metu servata per annos, Verg.: metum numenque loco addidit, Val. Flacc. – II) meton.: a) ein Gegenstand der Furcht, der Schrecken, Libyci metus, v. Medusenhaupt, Stat.: so auch metus eius rimatur, man forscht nach dem Gegenstande seiner Furcht, Tac. – dah. (wie formido) = die Vogelscheuche, Manil. u. Gratt. – b) die Besorg nis erregende Lage, der kritische, gefährliche Augenblick, die drohende Gefahr, metus maximi belli, Cic.: metus anceps, Liv.: anceps metus et a cive et ab hoste, Liv.: constans adversus metus, Tac.: et plura alia etiam in pace servata, quae nunc in metu audiuntur, Tac.: ne subito metus exoriatur scapulis stultitiā tuā, Plaut.: neque adeo spes est, quae mihi hunc aspellat metum, Plaut. – / metus femin. gen., metus ulla, Enn. ann. 549: u. nulla metus, Enn. fr. scen. 407. – Archaist. oder vulg. Genet. metuis, Ter. Phorm. 482 (aber nicht mehr Cic. Rosc. Am. 145). – Dativ metu, Verg. Aen. 1, 257. Tac. ann. 11, 32 u. 15, 69 (Umschreibung des Dativ b. Cic. Tusc. 4, 16 sub metum... voluptati... libidini).
-
19 metus
1. metus, ūs, m., die Furcht, Besorgnis, auch = Einschüchterung (Ggstz. spes, confidentia), I) eig.: 1) im allg., verb. metus ac timor (Bangigkeit), Cic.: metus animi, Cic.: metus maternus, Ps. Quint. decl.: iustus (begründete), Ulp. dig.: magnus, Liv.: metus caecus, Ov.: maior, novus, Cels.: parvus, Liv.: vanus, Liv.: Plur. metus, Befürchtungen, Cic. u.a. (s. Neue- Wagener Formenl.3 1, 637. Dräger Tac. ann. 4, 69, 3): metus inanes, Plin. ep.: vani, Cels.: alii, Cic.: diurni et nocturni, Cic. – volo abstergere animi tui metum, Cic.: adducere alqm in eum metum, ut etc., Cic.: adhibere metum, Ggstz. amovere metum, Quint.: metum, in quo nunc est, adimere, Ter.: admovere parvum metum, Liv.: afferre alci metum (v. einer Sache), Cic.: neque id ullum metum affert, Cels.: amovere metum, Ter. u. Cic. u. (Ggstz. adhibere) Quint.: ardere tum cupiditate, tum metu, Cic.: cadit in alqm metus, es trifft jmd. F., Cic.: capere metum, Liv.: capit alqm metus, Liv.: capit alqm metus m. folg. Acc. c. Infin., Suet.: alqm in metum adducere, Cic.: compellere alqm in metum, Tac., in eundem metum, Liv.: compelli metu, Liv.: metus Romani nominis comprimit alqm, Liv.: conicere alqm in tantum metum, ut etc., Liv.: miserrimum genus morbi, in quo simul aeger et siti et aquae metu cruciatur, Cels.: deicere metum Siciliae damnatione eius, Cic.: defendere————provinciam non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis, Cic.: demere fratris metum, Liv.: demere metum omnem, Liv.: demere paulatim metum, Ov.: deponere metum, Cic.: mollitiā decretorum vobis dignitatem, illi metum detrahi, Sall. fr.: alqd metum detrahit, Cels.: in metu esse, in Furcht sein, sich fürchten, propter alqm, Ter., od. gefürchtet werden, Cic.: est in metu peregrinantium, ut etc., sie fürchten, es möchte nicht usw., Plin.: nullus hostium (vor den F.) metus in propinquo est, Liv.: ubi ex anguibus metus est, Cels.: cum inflammationis sit metus, Cels.: eripere metum, Cic.: exanimare alqm metu (v. einer Rede), Ter.: exanimari metu, Cic.: exonerare alqm metu, Ter., civitatem vano metu, Liv.: iam omnes isti, qui portenduntur, metus exstinguentur, Cic.: exuere omnem metum, Ov.: metum facere (v. einem Umstand), Liv., Cels. u. Quint.: alci metum facere (v. Umständen u. Pers.), Liv. u. Ov.: fingere sibi metum, Liv., sibi inanes metus, Plin. ep.: frangi ac debilitari metu, Cic.: vanos res ista habet (verursacht) metus, Ov.: ego quidem praecipuum metum, quod ad te attinebat, habui (habe gehegt), Cael. in Cic. ep.: haeret lingua metu, Ter.: magnus plebem metus incessit, Liv.: ne mortis quidem metu inclinari, Liv.: incutere alci magnum metum, Cael. in Cic. ep.: incutere dolores et metus, Sen.: inferre maiorem metum, Liv.: inicere alci metum, Caes., alci curam metumque, Liv.:————per alqm alci metum proponere et inicere, Cic.: metus omnis, qui tacitus insidebat animis, Liv.: lenire aegri metum probabili sermone, Cels.: quorundam vani metus levandi sunt, Cels.: his levabat omnem vulnerum metum nobilitas mortis et gloria, Cic.: levari metu, Liv.: liberare alqm hoc metu, Ter. (vgl. unten mit de): interdum obiciebatur animo metus quidam, Cic.: offerre metum, Cic.: omittere metum, Curt.: perfusus ultimi supplicii metu, Liv.: in futurum ponere metus, Ov. (vgl. unten m. pro): hoc metuere, alterum in metu non ponere, von dem anderen nichts besorgen, Poët. bei Cic. ad Att. 14, 21, 3: quis ad propulsandum metum diligentior? Cic.: post gratulationem redire in metum, Plin. ep.: removere (beseitigen) metum, Sall. u. Liv.: paulum respirare a metu coepit, Cic.: simulare metum, Sall.: solve metus, Verg.: solvite metum corde, Verg.: sed alius rursus metus subest, Cels.: alqm vel spe confiolari vel metu terrere, Cels.: terrere alqm metu mortis od. alqm metu supplicii, Curt.: territare metu, Caes.: ne omnino metum reditus sui barbaris tolleret (benehme), Caes.: sic simul sitis et aquae metus tollitur (wird gehoben), Cels. – m. Ang. wovor? teils durch den Genet., existimationis, Cic.: mortis, Liv.: hostium, Liv.: qui insuetis adeundi propius metus erat, Liv.: haec vox metum iniecit imperata recusandi, Liv.: vetandi metu vel agnoscendi pudore, Tac.; teils durch ab od. ex m. Abl., a vi————atque ira deorum, Liv.: a Romanis, Liv.: ex imperatore, Tac.: ex duce metus (Plur.), Tac.: si nullus ex se metus aut spes, Tac.; teils durch einen Finalsatz m. ne u. Konj., semper sunt in metu, ne etc., Cic.: metu (aus F.), ne amitteret praemissas iam cohortes, Tac.: esse metus coepit, ne etc., Ov.: quod ubi Romam est nuntiatum maestitiam omnibus, senatui curam metumque iniecit, ne etc., Liv. 5, 7, 4. – u. nach metus est, mihi metus est durch Acc. u. Infin., Liv. u. Ter. – durch das Adi., wie alienus, F. vor anderen, Ter.: regius, F. vor dem Könige, Liv.: hostilis, vor den Feinden, Sall.: Punicus, vor den Puniern, Sall. fr.: u. so Parthicus, die Besorgnis vor einem Kriege mit den Parthern, Cic. – m. Ang. weshalb? durch propter m. Akk., me esse in metu propter te unum, Cic.: durch de m. Abl., de fratre, Cic.: omni te de me metu libero, Cic. – m. Ang. wofür? durch pro m. Abl., metum pro universa re publica intervenisse, Liv.: ut omnem pro me metum ponas, Plin. ep. – 2) insbes., das ehrfurchtsvolle Schaudern, die Ehrfurcht, mens trepidat metu, Hor.: laurus multos metu servata per annos, Verg.: metum numenque loco addidit, Val. Flacc. – II) meton.: a) ein Gegenstand der Furcht, der Schrecken, Libyci metus, v. Medusenhaupt, Stat.: so auch metus eius rimatur, man forscht nach dem Gegenstande seiner Furcht, Tac. – dah. (wie formido) = die Vogelscheuche, Manil. u. Gratt. – b) die Besorg-————nis erregende Lage, der kritische, gefährliche Augenblick, die drohende Gefahr, metus maximi belli, Cic.: metus anceps, Liv.: anceps metus et a cive et ab hoste, Liv.: constans adversus metus, Tac.: et plura alia etiam in pace servata, quae nunc in metu audiuntur, Tac.: ne subito metus exoriatur scapulis stultitiā tuā, Plaut.: neque adeo spes est, quae mihi hunc aspellat metum, Plaut. – ⇒ metus femin. gen., metus ulla, Enn. ann. 549: u. nulla metus, Enn. fr. scen. 407. – Archaist. oder vulg. Genet. metuis, Ter. Phorm. 482 (aber nicht mehr Cic. Rosc. Am. 145). – Dativ metu, Verg. Aen. 1, 257. Tac. ann. 11, 32 u. 15, 69 (Umschreibung des Dativ b. Cic. Tusc. 4, 16 sub metum... voluptati... libidini). -
20 deduco
dē-dūco, dūxī, ductum, ere, I) von einem höhern Punkte nach einem niedern herabführen, leitend herab- od. hinabziehen, konstr. bei Ang. von wo hinab? m. de od. ab od. ex u. Abl. od. m. bl. Abl.; bei Ang. wohin? bis wohin? m. ad od. in m. Akk. od. m. bl. Acc. loc., 1) eig.: a) übh.: α) leb. Wesen: imbres nivesque deducunt Iovem, in Regen u. Schnee steigt Jupiter vom Himmel herab, Hor.: molliunt anfractibus modici s clivos, ut non iumenta solum, sed elephanti etiam deduci possent, Liv. – ded. alqm ad terram, Suet.: alqm contionari conantem de rostris, Caes.: per eos multitudinem aliam in subiectum viae campum, Liv.: alqm in quattuordecim, Sen., od. in quattuordecim sessum (um da seinen Sitz zu nehmen), Asin. Poll. in Cic. ep.: non iniquo nec perdifficili aditu super caput hostium eos ded., Liv. – v. lebl. Subjj., in praecipitia iste cursus deducit, Sen. – β) lebl. Objj.: tiaram, vom Haupte herabnehmen, Suet.: pectine crines, herabkämmen, Ov.: caesariem barbae dextrā, herabstreichen, Ov.: molli gestu brachia, herabführen, = bewegen, Prop.: ramos pondere suo (v. Obst), Ov. – vestem summa ab ora (Saum), herabstreifen, Ov.: ebenso suas a pectore vestes, Ov.: clam pedes de lecto, Plaut. – montes in planum, herabversetzen, Iustin. (bildl., ded. alqm in planum, widerlegen, Schol. Bob. ad Cic. Flacc. 2. no. 2): eluvie mons est deductus in aequor, Ov.: manum ded. ad imum ventrem, Quint.: sinum ad ima crura, Suet.: deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora (bildl.), Sen.: ebenso ded. philosophiam e fastigio in planum (bildl.), Sen.: tunicam summā orā ad mediam, herabstreifen, Ov.
b) als milit. t. t., herab- od. hinabführen, sich herabziehen lassen, herab-, hinabsteigen lassen, aciem in planum, Sall.: Poenos in plana, Frontin.: Albanum exercitum in campos, Liv.: instructos ordines in locum aequum, Sall.: paulatim suos in aequum locum, Sall.: imprudentiā suorum deductus in inferiorem collem, Frontin.: copias ex locis superioribus in campum, Caes.: equitatum od. equites ad pedes, die Reiterei absitzen lassen, Liv.
c) als naut. t. t., α) die Segel herabziehen, herablassen, entrollen, aufspannen, vela, Ov.: carbasa, Ov.: tota carbasa malo (am M.), Ov. – β) ( wie καθέλκειν) ein Schiff vom Lande ins Meer ziehen, vom Stapel laufen lassen, in See gehen ( stechen) lassen (Ggstz. subducere, griech. ἀνέλκειν; vgl. Fabri Liv. 21, 17, 3), navem, naves, Verg. u. Liv.: navigia, Sen.: quadriremes, Plin. ep.: classem, Liv.: puppim, Prop.: carinas, Ov. – naves litore (vom U.), Verg.: naves in aquam, Liv. Vgl. unten no. II, A, 1, f.
d) als t. t. der Zaubersprache, durch Zaubersprüche herabziehen, lunam, Ov.: lunam e curru, Tibull.: lunam cursu, Ov.: Iovem caelo, Ov.: cantando rigidas montibus ornos, Verg.
2) übtr., vermindernd herabführen, auf etw. zurückführen, licet enim contrahere universitatem generis humani eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere ad singulos, Cic. de nat. deor. 2, 164.
II) von einem Anfangspunkte nach einem Zielpunkt fortführen, ab-, weg-, hinführen, geleitend fortbringen, hinbringen, herbeibringen, A) im allg.: 1) eig.: a) übh.: α) leb. Wesen: pecora, Caes.: inde boves, Ov.: animalia quamlibet longo itinere deducta ad assuetas sibi sedes revertuntur, Quint.: ded. alqm a recta via (bildl.), Cornif. rhet.: alqm ex ea via (bildl.), Cic. fr.: suos ex agris, Caes.: dominam Ditis thalamo (aus dem G.), Verg.: ipsa vestigia quaerentem dominum eo (dahin) deductura erant, Liv.: Cicerones Rhodum, Cic.: alqm in aedem Proserpinae, Nep.: alqm in arcem, Liv.: alqm de suis convellere hortulis deducereque in Academiam perpauculis passibus (bildl.), Cic.: alqm in tutum (bildl.), Sen.: alqm in mare Helles, Ov.: ad eum agnum non casu sed duce deo deducitur, Cic.: ded. iuvenem ad altos currus, Ov.: silvestres capras manibus suis ad salutare auxilium herbae dictamni (bildl. v. der Natur), Val. Max. – β) lebl. Objj.: et si qua asportari possent, sibi quemque deducere (es mit sich nehmen), Tac. ann. 16, 11. – ded. atomos de via, Cic.: amnes deducunt undas in mare, Ov.: u. (im Bilde) ded. Aeolium carmen ad Italos modos, das äol. Lied zu ital. Weisen führen = die äol. u. sapphische Lyrik auf röm. Boden verpflanzen, Hor. carm. 3, 30, 13 sq.
b) (als milit. t. t.) eine Mannschaft von irgendwo od. irgendwohin abführen, wegziehen (einziehen), abziehen (abmarschieren) lassen, ausrücken lassen, verlegen, exercitum, Caes. u. Liv.: consularem exercitum, Liv.: classem exercitumque, Liv.: praesidium, Liv.: praesidia, Caes. u. Liv. (vgl. Drak. Liv. 25, 25, 10) u. (Ggstz. imponere) Sall. fr.: custodias, Auct. b. Alex.: militari more vigilias, die Wachen auf ihre Posten abführen, aufziehen lassen, Sall. Iug. 44, 3. – ded. inde Romanum exercitum, Liv.: undique praesidia, Frontin.: exercitum a Sicilia, Iustin.: praesidia ab urbibus, Liv. u. Iustin.: quinque legiones ab opere, Caes.: praesidia de iis oppidis, quae etc., Cic.: nostros de vallo, Caes.: praesidia Macedonum ex iis urbibus, Liv.: exercitum ex his regionibus, Caes.: Apameā (von A.) praesidium, Cic.: Orico (von O.) legionem, Caes.: praesidia arce (von, aus der B.), Aur. Vict.: civitatibus omnibus (aus a. St.) omnia praesidia, Liv.: praesidia eo (dahin), Caes.: exercitum in aciem, Liv.: classem in proelium, Nep.: propere in cornua leves armaturas, Liv.: legiones duas in ulteriorem Galliam, Caes.: impedimenta in proximum collem, Caes.: legiones in hiberna, Caes.: novos milites in hiberna, Liv.: exercitum mature in hiberna Lunam et Pisas (nach L. u. P.), Liv.: exercitum in hiberna in Sequanos, Caes.: milites eductos hibernis ad Ciceronem, Caes. – m. Dat. (wozu?), tres in arcem oppidi cohortes praesidio, zur Besatzung in die B. legen, Caes. b. c. 3, 19, 5.
c) begleitend, als Führer od. Begleiter mitnehmend zu jmd. od an einen Ort abführen, hinführen, fortbringen, hinbringen, herbringen, mitbringen, mitnehmen, geleiten, jmdm. zuführen, wo einführen, α) zur Besprechung, zur Audienz, cito hunc deduce ad militem, Ter.: deduci ad regem, Iustin.: deduci ad Eumenem, Nep.: deduci in conspectum Caesaris, Caes.: transfuga duci se ad consulem iubet deductusque traditurum urbem promittit, Liv. – β) aus der Provinz nach Rom (vollst. secum deducere, s. unten die Beisp.), Ennium poëtam, Cic.: Atticum, Nep.: non deduxi, inquit, Sextilium, Cic.: eos deduxi testes et eas litteras deportavi, ut etc., Cic.: hominem secum ded., Cic. – alqm ded. ex ultimis gentibus, Cic.: alqm Romam, Eutr.: alqm secum Romam, Liv.: primus ego in patriam mecum, modo vita supersit, Aonio rediens deducam vertice Musas (poet. für »die griechischen Dichter auf heimatlichen [römischen] Boden verpflanzen«), Verg. georg. 3, 10 sq. – γ) als Gast in ein Haus usw., hospites domum, Cornif. rhet.: alqm in hospitale cubiculum, Liv.: alqm ad Ianitorem quendam hospitem, Cic. – δ) einen jungen Mann zu einem Staatsmanne zur weitern Ausbildung, alqm ad alqm, Cic. de amic. 1. Cic. Cael. 9. Tac. dial. 34. Quint. 12, 11, 6. – od. in eine Schule, ephebum in gymnasium (v. Mentor), Petron. 85, 3. – ε) beschützend od. bewachend fortführen, abführen, fortbringen, igitur inditus lecticae et a tribuno praetoriae cohortis deductus est, vario rumore, custos saluti an mortis exactor sequeretur, Tac. ann. 3, 14: a quo cum quaesisset, quo (wohin) deduci vellet, et ille Athenas dixisset, praesidium dedit, ut tuto perveniret, Nep.: Pydnam eum deduci iussit et quod satis esset praesidii dedit, Nep. – als Gefangenen, ex consilii sententia in custodiam coniectus Athenas deductus est, Nep.: ded. Lentulum in carcerem, Sall.: Iugurtham ad Marium, Sall.: alqm vinctum ad Caesarem, Hirt. b. G.: alqm comprehendere et custodibus publice datis deducere ad Hannibalem, Liv. – auf den Kampfplatz, alqm e spectaculis detrahere et in arenam deducere, Suet. Cal. 35, 2. – ζ) jmd. ehrenhalber geleiten, jmdm. das Ehrengeleit geben, αα) jmd., bes. einen Staatsmann vom Hause nach dem Forum od. zur Kurie (Ggstz. reducere) od. umgekehrt von da nach Hause, magnam affert opinionem, magnam dignitatem cotidiana in deducendo frequentia, Cic.: haec ipsa sunt honorabilia assurgi, deduci, reduci, Cic.: ne deducendi sui causā populum de foro abduceret, Liv.: plebes consules ambo sacrā viā deductos cum magno tumultu invadit, Sall. fr.: cum magna multitudo optimorum virorum me de domo deduceret, Cic. – alqm ad forum, Cic., in forum, Quint.: alqm ex patribus conscriptis aut propinquum aut paternum amicum ad curiam, Val. Max.: frequentes eum domum deduxerunt, Liv.: absol., deducam, ich will ihn nach Hause (bis an sein Haus) geleiten, Hor. sat. 1, 9, 59. – ββ) einen jungen Römer vom Hause nach dem Forum, um sein Tirocinium abzulegen (v. Vater u. v. Verwandten), filios suo quemque tirocinio in forum, Suet.: filium Drusum in forum, Suet.: deductus in forum tiro, Suet.: pueros puberes non in forum, sed in agrum deduci praecepit, Iustin. – γγ) eine Braut aus dem Elternhause in das Haus der Bräutigams geleiten, v. Vater u. v. den Verwandten = dem Bräutigam zuführen, velut auspicibus nobilissimis populis deductas esse, Liv.: eorum habentur liberi, quo (wohin = zu denen) primum virgo quaeque deducta est, Caes.: ded. virginem in domum alcis, Tac., od. ad alqm, Liv.: virginem iuveni marito, Tibull.: illa mihi dextrā deducta paternā, Catull.: quae mihi deductae fax omen praetulit, Prop.: rapi solet fax, quā praelucente nova nupta deducta est, ab utrisque † amicis, Fest. p. 289 (a), 7 sq. – v. Bräutigam selbst = eine Gattin heimführen, uxorem domum, Ter.: illam domum in cubiculum, Ter. Vgl. übh. Gronov Plaut. Cas. 2, 8, 36. die Auslgg. zu Ter. Hec. 1, 2, 60; zu Caes. b. G. 5, 14, 5; zu Liv. 10, 23, 5. – euphemist. = jmdm. eine Konkubine zuführen, sine prius deduci, Plaut.: so Tertia deducta est, Suet. Caes. 50, 2 (im Doppelsinn mit no. II, B, a, β): ded. ad Docimum Tertiam Isidori mimi filiam, Cic.: Liviam ad se deduci imperavit, Suet. – δδ) eine in die Provinz abgehende Magistratsperson geleiten, ut provincias cum imperio petituri hinc deducerentur, Suet. Aug. 29, 2. – einen Triumphierenden zu den Tempeln, unde populo consalutato circum templa deductus est, Suet. Tib. 17, 2. – einen vertriebenen Herrscher wieder in sein Reich einführen, alqm in regnum, Tac.: hunc in possessionem Armeniae, Tac. – εε) jmd. an einen Ehrenplatz führen, m. 2. Supin., Herennium Gallum histrionem summo ludorum die in XIIII sessum deduxit, wies er einen Platz auf einer der vierzehn Ritterbänke (in der Ritterloge) an, Asin. Poll. in Cic. ep. 10, 32, 2. – ζζ) jmd. in ein Heiligtum einführen, decimo die cenatum, deinde pure lautum in sacrarium deducturam, Liv. 39, 9, 4. – ηη) jmd. zu Grabe geleiten, jmdm. das Grabgeleite geben, alqm, Augustin. serm. 17, 7 (zweimal). – η) etw. od. jmd. in einem Festzuge aufführen od. wohin abführen, tensas, Suet.: mulierem (eine Gefangene) triumpho, Hor.: elephantos Romam ingenti pompā, Eutr.: corpus Alexandri in Hammonis templum, Iustin.
d) (als publiz. t. t.) Kolonisten, eine Kolonie irgendwohin abführen, übersiedeln, verpflanzen, Kolonisten irgendwo ansiedeln, ansässig machen, eine Kolonie irgendwo anlegen, colonos, Vell.: coloniam, colonias, Cic. u.a.: ut hic conditor urbium earum, non illi qui initio deduxerant (die ursprünglichen Kolonieführer), videretur, Nep. Timol. 3, 2; vgl. Cic. agr. 2, 92: im Passiv, deductis olim (für die vor Zeiten angesiedelten) et nobiscum per conubium sociatis haec patria est, Tac. hist. 4, 65. – m. Advv. (wohin? wo?) u. m. in u. Akk. (s. Drak. Liv. 10, 13, 1 u. 39, 44, 10) u. mit bl. Acc. loc., huc I
colonorum ex lege Rulli, Cic.: emere agros a privatis, quo (wohin) plebs publice deducatur, Cic.: ded. eo (dahin) coloniam novam, Cic.: illo (dorthin) coloniam, Cic.: deducentur, inquit, coloniae. Quo? quorum hominum? in quae loca? Cic.: tu non definias, quo colonias, in quae loca, quo numero colonorum deduci velis? Cic.: ded. colonos lege Iuliā Capuam, Caes.: coloniam Casilinum, quo Caesar ante deduxerat, Cic.: colonos in omnes colonias totius Italiae, Cic.: colonias in eos agros, quos emerint, Cic.: coloniam in Asiam, Cic.: in eum locum coloniam, Cic.: negavi in eam coloniam, quae esset auspicato deducta, dum esset incolumis, coloniam no vam iure deduci, Cic.: ded. Carseolos coloniam in agrum Aequiculorum, Liv.: specie deductarum per (über) orbem terrae legionum, Tac. ann. 11, 24. – mit in u. Abl. (s. Drak. Liv. 10, 13, 1), Ostiam coloniam in ostio Tiberis deduxit, Aur. Vict.: in colonia Capua deducti lege Iuliā coloni, Suet. – im Passiv m. Prädik.-Nom. (als wer? vgl. Drak. Liv. 39, 44, 10), coloniae deductae Ariminum in Piceno, Beneventum in Samnio, Liv. epit.: eodem anno Cales deducta colonia (als K.), Vell.: post triennium Tarracina deducta colonia (als K.) ac deinde interiecto triennio Suessa Aurunca et Saticula, Vell.: Aquileia colonia Latina (als lat. K.) eo anno in agrum Gallorum est deducta, Liv.e) als gerichtl. t. t., vor einem Gericht als Zeugen usw. hinbringen, beiziehen, alqm (als Zeugen) ad hoc iudicium, Cic. Flacc. 9. – übtr., lis ad forum deducta est, der Streit wurde vor Gericht gebracht, es kam zum Prozeß, Phaedr. 3, 13, 3.
f) als milit. t. t.: α) ein Schiff aus den Werften ziehen, navem ex navalibus, Caes. b. c. 2, 3, 2. – u. übh. in See stechen lassen, classem in altum properiter, Pacuv. tr. 322. – feindl. = aus den Werften fortführen, unam (navem) ex navalibus eorum, Caes. b. c. 2, 3, 2: ebenso naves a Meloduno, Caes. b. G. 7, 60, 1 (vgl. 7, 58. § 2 u. 4). – β) ( wie κατάγειν) ein Schiff in den Hafen führen, einlaufen lassen, persuade gubernatori, ut in aliquem portum navem deducat, Petron. 101, 8. – feindlich = ein Schiff wohin schleppen, onerarias naves, quas ubique possunt, deprehendunt et in portum deducunt, Caes. b. c. 1, 36, 2. Vgl. oben no. I, 1, c, β.
g) als t. t. der Wasserbaukunst, Wasser von irgendwo ableiten, irgendwo hinleiten, rivos (auf die Äcker), Verg.: aquam in vias, Cato: Padum in flumina et fossas, Plin.: aquam Albanam ad utilitatem agri suburbani, Cic.
h) jmd. aus einer Besitzung gewaltsam hinwegführen, ex ea possessione Antiochum, Liv. 34, 58, 6: Arsinoën ex regno, Auct. b. Alex. 33, 3. – bes. als jurist. t. t., jmd. aus einer streitigen Besitzung in Gegenwart von Zeugen scheinbar gewaltsam hinwegführen (moribus deducere, im Ggstz. zu vi armatā deducere), um ihm das Recht der Vindikationsklage zu verschaffen (eine der Klage vorausgehende symbolische Handlung), alqm de fundo (mit u. ohne moribus), Cic. Caecin. 20; de lege agr. 2, 68; pro Tullio 20 (dazu Beier exc. III p. 250 sqq.).
i) unversehens jmd. an einen Ort hinführen, wohin locken, pedester exercitus, quod in ea loca erat deductus, ut in vito Eumene elabi non posset, pacem ab eo petiit, Nep.: ab alqo consilio od. ex industria in iniqua loca deducti, Frontin.: sequentem Lucullum in insidias deduxerunt, Frontin.: Hamilcar in insidias deductus occiditur, Iustin.
k) ein phys. Übel vom Körper wegziehen, entfernen, brassica de capite et de oculis omnia deducet et sanum faciet, Cato r. r. 157, 6: non aeris acervus et auri aegroto domini deduxit corpore febres, non animo curas, Hor. ep. 1, 2, 47 sqq.: quoniam haec deducuntur, weil man Derartiges (derartige Fehler) vom Körper zu entfernen sucht, Cic. de fin. 5, 47.
2) übtr.: a) übh.: α) leb. Wesen = jmd. von wo abführen, abziehen, abbringen, abwendig machen, impellere voluntates quo velit, unde autem velit deducere, Cic.: ded. alqm a pristino victu, Nep.: alqm ab humanitate (menschlichen Würde), a pietate, a religione, Cic.: quod instituit referre de religione et saepe iam rettulit, ab eo deduci non potest, Cic.: magnā pecuniā a vera accusatione esse deductum, Cic.: ded. eloquentiā perterritos a timore, Cic.: alqm a tristitia acute et hilare dicto, Cic.: alqm de fide (v. Reichtum), Cic.: alqm de illa animi pravitate, Q. Cic.: alqm de hac animi lenitate, Cic.: alqm de sententia, Cic. u. Liv.: alqm prope de vitae suae statu dolore ac lacrimis suis, Cic.: ded. alqm vero (von der Wahrheit), Lucr. 1, 370. – u. jmd. wohin ohne sein Zutun bringen, versetzen, si eo (dahin) me deduxit error, Ps. Quint. decl.: cuius errore eo (dahin) deducta esset multitudo, ut omnes de salute pertimescerent, Nep.: eo deductus periculi, ut etc., so gefährdet, daß usw., Amm.: si in eum casum deducerentur, wenn es mit ihnen so weit käme, Caes.: ded. alqm in periculum, Caes.: quam in fortunam quamque in amplitudinem deduxisset (Aeduos), Caes.: deduci (geraten) in egestatem, Sen.: deduci in fraudem, ins Netz gelockt werden, Planc. in Cic. ep.: ded. alqm ad fletum misericordiamque, Cic.: deduci ad iniquam pugnandi condicionem, Caes. – β) lebl. Objj., von etw. abbringen, zu etw. hinführen, hinbringen, antiquissimum sollemne ab nobilissimis antistitibus eius sacri ad servorum ministerium deduxisti, hast das älteste Opfer von den vornehmsten Priestern dieses Gottesdienstes weggenommen und zu einer Verrichtung der Sklaven erniedrigt, Liv. 9, 34, 18. – audi, quo rem deducam, wohin ich am Ende kommen, wo ich hinaus will (in der Darstellung), Hor. sat. 1, 1, 15. – ded. rem huc, ut etc., es dahin zu bringen suchen, daß usw., Cic.: u. so rem in eum locum, ut etc., Caes.: ergo huc universa causa deducitur, utrum... an etc., Cic.: ded. rem ad arma, Caes.: rem ad otium, Caes.: rem in summum periculum, Caes.: rem in controversiam, Caes.
b) jmd. von seiner Partei abwendig machen, verleiten, verführen, a quibus deductum ac depravatum Pompeium queritur, Caes. b. c. 1, 7, 1: adulescentes et oratione magistratus et praemio deducti, Caes. b. G. 7, 37, 6.
c) jmd. zu etw. bringen = bestimmen, gewinnen, im üblen Sinne = verleiten, α) übh.: alqm ad eam sententiam, Caes.: Pompeium ad turpissima foedera, Vell.: quae tandem est ea disciplina, ad quam me deducas, si ab hac abstraxeris? Cic. – mit folg. Infin., inde deducimur etiam imaginem mortis iam tunc eum (somnum) recensere, Tert. de anim. 43. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quominus u. Konj., neque legis improbissimae poenā deductus est, quominus hospitii et amicitiae ius officiumque praestaret, Cic. ep. 14, 4, 2. – β) jmd. zu einer polit. Sache od. Partei bringen, für sie gewinnen, in sie verflechten, Philippum et Macedonas in societatem belli, Liv.: Macedonas in bellum civile, Iustin.: quasdam civitates dissentientes in causam, Liv.: petebant, ne se temere in causam deduceret, Liv.
d) den Ursprung von etw. ableiten, herleiten, mos unde deductus, Hor.: originem ab ea (femina), Plin.: genus ab Anchise ac Venere, Vell.: genus ab Achille, Curt. – u. den Namen von etw. entlehnen, entnehmen,nomen ab Anco, Ov. fast. 6, 803: u. so nomen ab alqa re u. ab alqo, Lact. 4, 28, 12. Tert. adv. Marc. 4, 14; apol. 3: nomen ex ea significatione, Tert. de virg. vel. 5.
B) prägn.: a) vermindernd abziehen, α) als t. t. der Athletik = dem Kämpfer die Speise entziehen, damit er schmächtiger werde, cibum, Ter. eun. 315. – β) als t. t. der Geschäftsspr. = von einer Summe abziehen (Ggstz. addere), addendo deducendoque videre, quae reliqua summa fiat, Cic.: ded. centum nummos, Cic.: Tertia (ein Drittel) deducta est, Suet. Caes. 50, 2 (im Doppelsinn auch = »die Tertia ist zugeführt worden«, s. oben no. II, A, 1, c, ζ, γγ): id viri boni arbitratu (nach der Taxierung) deducetur, Cato. – m. in u. Akk., in singulas deportationes (auf od. für jede entwendete Tracht) SS. N. II (= 2 Sesterze) deducentur, Cato. – mit de u. Abl., de capite deducite quod usuris pernumeratum est, Liv. – m. Dat. (welcher Summe?), deducto summae aeris alieni, si quid usurae nomine numeratum aut perscriptum fuisset, Suet. – mit Dat. (für wen?), de his divitiis sibi drachumam ded., Enn. scen. 323. – absol. prägn. = jmdm. einen Abzug machen, arbitratu deducetur, Cato r. r. 144, 2 zw. – Partiz. subst., dēducta, ae, f. (verst. pecunia od. pars), der Abzug, den der Legatar an dem ihm ausgesetzten Legate machen durfte, um dadurch der lästigen Verpflichtung der auf dem Vermögen des Testators haftenden sacra zu entgehen, si in testamento deducta scripta non sit, Cic. de legg. 2, 50.
b) fortführend, fortziehend bilden, α) einen Bau fortführen, latum sulcum, Iuven, 1, 157: fossam superiori parte post castra, Frontin. 1, 5, 4: vallum per triginta duo milia passuum a mari ad mare, Eutr. 8, 19. – β) schreibend, zeichnend ziehen, entwerfen, litteram mero, Ov. her. 16 (17), 88: tamquam linea uno calamo deducta, Cassiod. de instit. div. lit. 1. p. 510 (a) ed. Garet. – im Bilde, ded. formam bonorum virorum et lineamenta, Sen. ep. 95, 72. – γ) spinnend, webend fortführen, fortspinnen, abspinnen, fortweben, abweben, harum (Parcarum) una loquitur, altera scribit, tertia deducit, Serv. Verg. Aen. 1, 22. – m. Abl. womit? dexterā leviter ded. fila, Catull.: levi pollice filum, Ov.: staminis pollice fila, Hieron.: tereti filo et aequali stamina (v. der Spinne), Plin.: habiles gladios filo gracilento, poet. = schmieden, Enn. ann. 253. – m. Abl. wovon? plenā stamina longa colo, Tibull. – m. in u. Akk., argumentum in tela, einweben, Ov. met. 6, 90. – übtr., ein Schriftwerk fein ausspinnen (= kunstvoll ausarbeiten), deducta atque circumlata oratio, eine entwickelte u. kunstvoll abgerundete (Ggstz. oratio simplex atque illaborata), Quint.: carmina proveniunt animo deducta sereno, Ov.: tenui deducta poëmata filo, Hor.: subtilis deductā oratione Menelaus, Auson.: ded. commentarios, Quint.: mille die versus, Hor.: triduo non ultra tres versus maximo impenso labore deducere posse, Val. Max. – m. Dat. wem? tibi saepe novo deduxi carmina versu, Prop. – m. in u. Akk., carmen Iliacum in actus, Hor. de art. poët. 129. – m. ab u. Abl. u. ad od. in u. Akk. der Zeit, von einer Zeit bis zu einer Zeit fortführen, prima ab origine mundi ad mea perpetuum deducite tempora carmen, Ov. met. 1, 3 sq.: pauca, quibus surgens ab origine mundi, in tua deduxi tempora, Caesar, opus, Ov. trist. 2. 559 sq. – u. fortspinnend ab schwächen, übtr., vocem, Pompon. com. 57 u. 60: Ὀδυσσεύς ad Ulixem deductus est, Quint. 1, 4, 16; vgl. PAdi. deductus no. II. – / Imperat. deduc, Cic. de rep. 1, 34. Stat. Theb. 12, 266. Augustin. serm. 109, 4: arch. deduce, Plaut. truc. 479. Ter. eun. 538.
См. также в других словарях:
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… … Hofmann J. Lexicon universale
Blow-fly — Taxobox name = Calliphoridae image caption = Pollenia rudis female regnum = Animalia phylum = Arthropoda subphylum = Hexapoda classis = Insecta subclassis = Pterygota infraclassis = Neoptera superordo = Endopterygota| ordo = Diptera subordo =… … Wikipedia
List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… … Wikipedia
CRUX — I. CRUX apud Russos, sollenni osculô tacta, fidei pignus in illa gente maxime sollenne habetur. Quemadmodum de Pelagio scribit Sigebertus, ad A. C. 552. illum insimulatum mortis Vigilii Episcopi Romani tenentem sancta Euangelia et Crucem, publice … Hofmann J. Lexicon universale
Johannes Klimakos — Ikonographie der „Himmelsleiter“ Johannes Klimakos (griechisch Ἰωάννης Κλίμακος, * vor 579; † um 649)[1] war ein Heiliger, Mönch und griechischer asketischer Schriftsteller … Deutsch Wikipedia
Список латинских фраз — В Викицитатнике есть страница по теме Латинские пословицы Во многих языках мира, в том числе в … Википедия
PROFANATIO Nominis — Hebr., Gap desc: Hebrew, ubi τὸ Gap desc: Hebrew seu Nomen absolute positum, pro Sanctissimo Numinis Nomine, seu ipso Numine, prohibetur Levit. c. 22. v. 32. Custodite mandata mea ac facite: Ego Dominus, ne profanetis nomen meum sanctum, ut… … Hofmann J. Lexicon universale
STELAE — I. STELAE quâ voce utitur Plin. l. 6. c. 28. et Ulpianus l. sicuti, ff. si serv. vin. ex Graeco ςτῆλαι, sunt proprie lapideae pilae surrectae, in quibus foedera olim scribi solebant, ut omnibus innotescerent; homines item proscribi, et tituli… … Hofmann J. Lexicon universale
GYMNASIUM — I. GYMNASIUM locus, in quo gymnasticae exercitationes fiebant, publicus, ut habet Galen. de tuenda valet. l. 2. c. 2. in separata urbis regione exstructus, ubi ungebantur, fricabantur, luctabantur, discum iactitabant, aut tale quidpiam faciebant … Hofmann J. Lexicon universale
MILITES — I. MILITES Haeretici, qui alias Floriniani et Corpocratiani, sic dicti, quia de Militaribus fuerunt, Philastrius de Haeres. Part. 3. c. 10, II. MILITES qui aetate apud Romanos lecti, indicat Lex a Sempronio Graccho Tribuno Plebis lata: Ne quis… … Hofmann J. Lexicon universale
